Scheidsrechter, van hobby naar loopbaan…….
Als ‘ouwe rot’ in het vak word ik in de bestuurskamers van de verenigingen waar ik kom regelmatig aangesproken over het niveau van de arbitrage in het amateurvoetbal. Verenigingen klagen steen en been over het feit dat er tegenwoordig zo strak gefloten wordt en er veel gele en rode kaarten worden gegeven door de scheidsrechter. Opvallend is dat vooral mijn jonge(re) collega’s het moeten ontgelden. Vaak krijg ik te horen dat veel van mijn generatiegenoten beschikken over veel wedstrijd- en levenservaring en daarom beter in staat zijn ‘in de geest van de wedstrijd’ te fluiten terwijl de jonge(re) arbiters onverbiddelijk zijn, vooral als het gaat om het hanteren van het ‘kaartenbeleid van Zeist’. Ook viel het hen op dat bij jonge scheidsrechters voor de wedstrijd de spanning van hun gezicht afdruipt en dat zij na afloop veelal snel vertrokken.
Ik moet toegeven dat er in de loop van tijd binnen de scheidsrechterswereld wel het een en ander veranderd is. Zo’n dertig jaar geleden was het meer regel dan uitzondering dat voetballers aan het eind van hun spelerscarrière kozen voor het trainerschap. Een enkeling nam de uitdaging aan om als scheidsrechter aan de slag te gaan.
De KNVB had in die tijd nog geen opleidingsplan voor scheidsrechters ontwikkeld en deed geen moeite om de arbitrage aantrekkelijk te maken. De opleiding bestond uit zeven avondbijeenkomsten, waarna twee stagewedstrijden volgden. De begeleiders waren, met alle respect, veelal geen hoogvliegers binnen de scheidsrechterswereld.
Daarna volgde een lange weg om uit de toenmalige afdelingen op te klimmen naar de top van het amateurvoetbal. Het betaald voetbal was voor de meesten al helemaal niet bereikbaar.
Aanvankelijk stonden er wedstrijden op het programma van Roodenburg 7, Oranje Groen 4, UVS 6, ZLC 5, ASC 8 etc. Het niveau was, en dan druk ik me mild uit, niet om over naar huis te schrijven, laat staan dat het een artikel in de krant verdiende. Gedurende de wedstrijd werd je echter wel goed geholpen door de spelers die, niet gehinderd door enige spelregelkennis, op elke beslissing commentaar leverden, je goedbedoelde adviezen gaven of opmerkten dat je er niet veel van kon.
Fluiten was in die tijd echt een hobby waarbij je moest beschikken over een brede rug, een plaat voor je hoofd en veel doorzettingsvermogen. En dat alles voor een minimale onkostenvergoeding. Kortom je moest echt een liefhebber zijn om deze eerste jaren door te komen. Het is voor mij dan ook niet vreemd dat veel scheidsrechters, waaronder ook zeer getalenteerde, na één of twee jaar afhaakten.
Vandaag de dag is er ten aanzien van de arbitrage veel veranderd. De KNVB werft actief onder de jeugd, de opleidingen zijn geprofessionaliseerd, er zijn talententrajecten ontwikkeld, talentvolle beginnende scheidsrechters worden persoonlijk begeleid en de doorstroming naar de top en zelfs het betaalde voetbal verloopt veel sneller. Mede door deze aanpak is de gemiddelde leeftijd van een scheidsrechter veel lager dan voorheen, zij is in korte tijd van 45 jaar teruggebracht naar 25 jaar. Door deze aanpak is het voor jonge scheidsrechters ook veel beter mogelijk om uiteindelijk door te stromen naar het betaalde voetbal. Ook zijn de vergoedingen aanmerkelijk hoger dan voorheen, zeker wanneer een positie in het betaald voetbal wordt behaald. En zo is het zijn van scheidsrechter in veel gevallen van een hobby verworden tot de start van een loopbaan
Ik begrijp de reacties in de bestuurskamer maar ik ben van mening dat onze jonge scheidsrechters meer krediet verdienen. Persoonlijk vind ik dat de KNVB talenten wel heel snel in het ‘diepe’ gooit. Het fluiten van lagere seniorenteams was voor mij in ieder geval een leerzame periode.
Ik weet niet of ik, als ik nu 25 jaar oud zou zijn, het op zou kunnen brengen om de inspanning te leveren die onze talenten wekelijks doen. Om de top te halen wordt veel van hen gevraagd. De opleidingseisen zijn verzwaard, ze moeten vervolgopleidingen volgen, ook de conditie eisen zijn hoog en trainingen en (intervisie)bijeenkomsten in Zeist zijn verplicht.
Scheidsrechters worden vandaag de dag volgepropt met richtlijnen vanuit Zeist en worden daarop ook beoordeeld. De methodiek van beoordelen is verscherpt, het niet volgen van de instructies of het maken van een cruciale fout leidt onherroepelijk tot een lager rapportcijfer, waardoor betrokkene de o zo gewenste promotie wel kan vergeten. En dan heb ik het nog niet over de rapporteurs bij wie die de stijl van fluiten niet aanspreekt en rapporteren hoe de scheidsrechter het naar hun maatstaven had moeten doen, waardoor zij extra kritisch in hun beoordeling zijn. Iedere scheidsrechter weet tegenwoordig of en door wie hij gerapporteerd. Het is vaak om die reden dat jonge talentvolle scheidsrechters zich voorafgaande aan de wedstrijd gespannen tonen en zich, onder andere qua kaartenbeleid, stipt aan de voorschriften uit Zeist houden. Aangezien Zeist voorschrijft dat een scheidsrechter zich niet te lang in de bestuurskamer mag ophouden, is het logisch dat hij snel na afloop van de wedstrijd vertrekt.
Zoals gezegd loop ik al wat langer mee in het circuit en heb ik een behoorlijke carrière als scheidsrechter achter de rug. Ik hoef niet meer zo nodig naar de top van amateurvoetbal en voor een loopbaan in het betaalde voetbal ben ik met mijn 61 jaar de leeftijdgrens ruimschoots gepasseerd. Ik fluit (nog steeds) met veel plezier en val binnen het arbiterkorps onder de categorie hobbyisten. Ik oog en ben ontspannen voor en tijdens een wedstrijd. En ja, ik los de zaken in het veld het liefst met mijn mond op en blijf ik meestal ‘hangen’ na een wedstrijd. Maar…volgens mij maakt dat alles mij nog geen betere scheidsrechter.
