De ambities van voetbaltrainster Janet Griffioen reiken ver: ‘Amerika, waarom niet?’

Het vrouwenvoetbal zit nog steeds in de lift. Niet in de laatste plaats omdat het WK een succes werd met een tweede plaats voor Oranje. Zo kort na de vakantie een mooie gelegenheid om een vrouw aan het woord te laten. Een trainster die haar sporen al verdiende, maar nog lang niet klaar is.

Janet Griffioen is een “naam” in het vrouwenvoetbal. Geen wonder, de liefde voor het spelletje heeft ze met de paplepel ingegoten gekregen. Haar vader Gerrit Griffioen, een voetbalfanaat, stond ooit als keeper onder contract bij de Engelse clubs Clacton Town en haar broer Ton was bij SCW een vaste en betrouwbare aanvoerder en van grote waarde in menige wedstrijd op niveau. En Janet? Op 8-jarige leeftijd – als lid van SVOW – terwijl vriendinnetjes met Barbie & Ken speelden – wist zij al dat voetballen haar passie zou worden (en blijven). Janet heeft in het voetbal, als speler en trainster, veel meegemaakt. Ups & downs, kampioenschappen en degradaties, sprankelende seizoenen die ze moeiteloos voor de geest kan halen en dramatische competities die ze liever vergeet. Op bezoek bij Janet Griffioen, bij haar vrouw Judith (ook ooit altijd goed voor een 7+), hun blonde ‘prinsesjes’ River (8) en Vajènn (6).

Wie Leiden via Leiderdorp verlaat richting Woubrugge rijdt binnen enkele minuten een andere wereld binnen, een van eindeloos lijkende wegen die polders en weilanden doorkruisen. Waar het leven met een handrem erop geleefd wordt. Wie in de verte de torenspits van Woubrugge ziet wenken, ontkomt niet aan de romantische beelden die schilder, etser en graficus Anton Pieck ooit kleurrijk, met precisie, intiem en idyllisch op het linnen vastlegde. Dat tafereel blijft hangen wie huize Griffioen binnengaat. Het ademt er rust, gezelligheid en geborgenheid. River en Vajènn knutselen een doos in elkaar, met een ernst en concentratie die voorbeeldig zijn. ,,Voor de kleurpotloden en stiften”, klinkt het in koor. Intussen gaan ze door met het verrassend creatief kleuren aanbrengen. Janet en Judith kijken vertederd toe. Anton Pieck, waar ben je? Wordt het vanavond (Janet werkt overdag) een ‘uitwedstrijd’ voor uw LeidenAmateurVoetbal-reporter? Nee, je reinste vriendschappelijke thuisontmoeting, in een enthousiaste, inspirerende omgeving. Heeft LAV leuker ‘werk’ dan dit? Wie het weet mag het zeggen.

‘Gouwe vent’

Na “warme” jaren is Janet uit het “voetbalbad” van RCL gestapt. Alles gezien, alles meegemaakt, tijd voor een nieuwe uitdaging, die Janet bij vv Maarssen invulling verwacht te geven.

,,Bij RCL heb ik altijd een goed gevoel gehad, dat al begon bij de eerste ontmoeting met toenmalig voorzitter Kees van der Burg en Bert Siera”, vertelt ze. ,,Kees is een gouwe vent voor RCL geweest, kijk alleen maar naar het complex dat in De Bloemerd onder zijn bestuursleiding tot stand is gekomen. Maar voor mij moest er meer zijn: de volle aandacht voor het vrouwenvoetbal. Dat zegde Kees mij toe en is ook redelijk waargemaakt. Bert Siera is een sieraad voor de vereniging. Hij verzet op de achtergrond bergen met werk.”

Wat trof Janet aan toen ze bij RCL begon? Ze formuleert voorzichtig, indachtig “spuug nooit in de bron waaruit je gedronken hebt”: ,,Geen blije, vrolijke groep die stond te popelen de wei in te gaan. Het schortte ook aan opleiding. De meiden vonden verder de trainingen bij voorbaat saai. Aan mij de taak daar verandering in te brengen. Variatie, afwisseling zijn sleutelwoorden voor mij.” Met enige (toegestane) overdrijving: ,,Trainen? Daar moet je naar uitkijken, het moet een beetje feest zijn.” Spelvormen, rondo’s, het inslijpen van ideeën en automatismen, het uitvoeren van afspraken, staan hoog op de trainingslijstjes van Janet en plezier wordt met hoofdletters geschreven.

De in Rijsenhout geboren Woubruggenaar leidde de vrouwen van RCL van de Hoofdklasse naar de Topklasse, om er één jaar later weer de weg terug in te slaan. Geen probleem, leerproces voor vrouwen, staf, supporters en vereniging. Vanwaar die wisselende prestaties? Janet analyseert: ,,Voor de Topklasse was onze selectie niet breed genoeg en ontbrak het door blessures aan de juiste kwaliteiten. Aan het opleiden van eigen jeugd moet meer aandacht worden gegeven.

Vorig seizoen zijn er best veel vrouwen gestopt. Ook komen de  meeste vrouwen van buiten Leiderdorp, te weten Delft, Alphen aan den Rijn enzovoorts. Dat betekent dat ze soms vanwege het verkeer lang onderweg zijn naar De Bloemerd. Dat breekt eens op. Uitwedstrijden zijn vaak ver van huis, Groningen het meest ver. In die gevallen ben je een hele zaterdag onderweg.”

Er zijn nog meer complicerende factoren die een abrupt einde aan een voetballoopbaan kunnen maken: verhuizing, blessures, verkering, andere werkkring, studie of zwanger worden, het speelt allemaal mee. Janet: ,,Ik ben supertrots op het team van het afgelopen seizoen. Met speelsters die zijn gebleven, nieuwe speelsters van lagere klassen en doorstroming vanuit het 2e hebben we een stabiel jaar gehad.”

Trump

De WK voor vrouwen kan niet onbesproken blijven. ,,Ik had voorspeld dat de Amerikaanse vrouwen wereldkampioen zouden worden”, zegt Janet. ,,Overigens niet zo moeilijk, hoor. Soccer is de grootste sport voor vrouwen in Amerika, veel populairder dan bij de mannen. Je hebt zelf kunnen zien: die vrouwen zijn fysiek sterk, sterk aan de bal, sneller, feller, fanatieker en energieker. De bal gaat zo prachtig rond, en ze blijven gaan. Hun beleving is typisch Amerikaans. Alleen winnen telt.”

En hoe vond Janet de opstelling van de Amerikaanse vrouwen richting Trump? ,,Dapper. Je moet maar durven om een week voor de finale te zeggen dat je niet naar het Witte Huis komt als je wereldkampioen wordt. Je weet niet eens of je in de finale staat en je weet ook niet of je die finale wint als je die hebt bereikt. Dat tekent het zelfvertrouwen van die  vrouwen.” Maar de reden om niet naar Trump te gaan, dat sprak pas echt aan, vindt ook Janet. ,,De man is zo neerbuigend naar vrouwen, kwetsend, schandalig gewoon.”

Amerika

Ondanks Trump vindt Janet Amerika ‘een geweldig land’, een land waar alles mogelijk is op voetbalgebied.” Toen Griffioen een jaar of 19 was trok ze naar Amerika om daar au pair te worden in een doktersgezin met vier kinderen. Dan wordt er meteen “iets” van je gevraagd. Laat Janet zelf maar vertellen: ,,Via een bemiddelingsbureau kwam ik terecht in Milwaukee, een paar 100 kilometer van Chicago. Ik had duty van ’s morgens tot eind van de middag. ’s Avonds en in de weekenden was ik vrij. Wat ga je dan doen? Met mede-au pairs Amerika verkennen. Na een tijdje ging wilde ik toch wel weer voetballen. Daar kwam ik bij een club, Bavarian Inn, terecht, die ik na een paar maanden verruilde voor indoor soccer tussen de mannen bij Soccer USA.” Daar krijgt de rechtsbuiten spelende Janet te horen dat haar spelinzicht en harde trap haar grote pluspunten zijn. Janet vervolgt: ,,Daarnaast ben ik diverse jaren voor de organisatie Winning Mood van Ton en Jeroen de Hoop vanuit Nederland uitgezonden naar de USA om voetbaltrainingen te verzorgen bij teams van colleges en universiteiten. Hier heb ik kennis gemaakt met de sportmentaliteit die mij enorm aanspreekt. Ik heb ook die mentaliteit van het veld ingaan om te winnen.”

In Milwaukee is Janet gegroeid tot een persoonlijkheid, die – terug in Nederland – voetballen combineert met het behalen van de diploma’s TC 3 en 2. Met deze diploma’s mag Janet clubs tot en met de Topklasse trainen. Maar zij wil meer: TC 1. ,,Dat is een kostbare zaak, zo’n 10.000 – 15.000 euro, die heb ik niet in de kast liggen.” Zou een club dat bedrag willen betalen wanneer je een contract voor – pak ‘em beet – 3 jaar tekent? ,,Heb ik nog niet aan gedacht, misschien een idee.” Met TC 1 kan Janet als coach het Betaalde Voetbal in. ,,Met zo’n papiertje zou ik ook naar Amerika kunnen en daar gaan coachen.” Zou je dat willen? ,,Wat denk je? Ik zou meteen de koffers pakken van Judith, River, Vajènn en mezelf en afreizen. Amerika is mijn grote droom.”

Judith

Een ander groot moment bij terugkeer in Nederland werd de ontmoeting met Judith: ,,Ik trainde Alkmania in Roelofarendsveen en daar speelde ook Judith. We raakten eerst bevriend en later werd het meer. Nu 17 jaar later zijn we nog steeds stapel op elkaar.” Janet en Judith kijken elkaar aan. Inderdaad, geen enkel misverstand: dol elkaar. Janet heeft een beste pittige baan als recruiter bij Marente, een grote organisatie in de ouderenzorg. Een recruiter is iemand die personeel werft en selecteert met als bedoeling een openstaande vacature te vervullen. Het kenmerk van een recruiter is het matchen van de werkgever met de juiste werknemer. Een intensieve job, die Janet met succes invult. En dat in een wereld waar zorgpersoneel moeilijk te vinden is.  ,,Ja, ik werk de hele week, ben 2 avonden training – in de voorbereiding 3 avonden –  aan het geven en ook op zondag. Judith is minder gaan werken, waardoor het gezin stabiel kan draaien.” Bij Alkmania besloten Janet en Judith niet te blijven. Ze stapten beide over naar Iduna, één van de weinige clubs die uit meisjes en vrouwen bestond.

Merel van Dongen

De naam van Janet Griffioen gaat steeds meer rondzingen. Ook de KNVB hoort van haar, volgt haar en vertrouwt cursussen aan Janet toe. Zo wordt zij docent met zowel mannen als enkele vrouwen in de schoolbanken. ,,Toen voor de eerste keer de deur openging, wachtten de mannen op wie na mij zou komen, dé docent. Maar die kwam niet. Het eerste wat ik tegen de mannen zei, weet ik nog precies: Heren, hier is een vrouw die weet wat buitenspel is”, het ijs was meteen gebroken. Het blijft niet bij KNVB-docentschap, Janet wordt ook regiocoach en begint ook de interregionaal trainingen te leiden. Een leuk detail is dat in dit team Merel van Dongen zit die onlangs het WK in Frankrijk haalde. ,,Ben ik best trots op.” Terecht.

Het hele denken en doen van Griffioen is gefocust op spelers beter te maken, hogerop te brengen, op een plezierige wijze. Wel met tactische en gestructureerde trainingen. Praten is een belangrijk onderdeel van dat proces. Praten met de groep, ook individueel. Ze wil de karakters kennen van de spelers, hun achtergronden. Dat helpt haar voor een juiste aanpak. ,,Wanneer spelers in een dip zitten, praat het makkelijker wanneer ik meer van hun weet. In het verleden heb ik wel eens speelsters in een privésituaties geholpen. Misschien ben ik in dat opzicht een “andere trainer”, dat weet ik niet.’ Dan zegt ze: ,,Weet je aan wie ik veel gehad heb en veel geleerd heb? Van Stefan Luykx, voormalig hoofdtrainer van RCL. Hij is een tijdje uit the running geweest en toen hij terugkwam hebben wij veel gepraat. Hij assisteerde mij bij trainingen en was bij thuiswedstrijden aanwezig, gaf advies, ook op tactisch gebied en commentaar op het spel, waar ik mijn voordeel heb gedaan. We hebben veel gedachten uitgewisseld. Stefan is een van de mensen, die ik nooit zal vergeten, hij is een topper.”

Psyche

Het afscheid van de RCL-vrouwen, de technische staf en bestuur vindt plaats tijdens de WK-finale Verenigde Staten – Nederland. Natuurlijk speecht Janet en bedankt iedereen voor de “warme jaren”, vertelt hoe moeilijk dit afscheid haar valt en zegt ook eerlijk dat na 5 jaar “de koek op is”, dat het beter is wanneer een ander het stokje overneemt.

Dat is John van der Meer geworden, door Griffioen geadviseerd om te solliciteren. Of een man beter dan een vrouw een vrouwenteam kan coachen, daar antwoordt Janet “nee” op. Successen sluit ze niet uit. ,,Maar een vrouw kan zich beter inleven in de psyche van een vrouw”, is haar mening. Om snel over te stappen op de geweldige trainingsstages van de RCL-vrouwen in Barcelona, Benidorm en Albufeira. ,,Mooie herinneringen om op terug te kijken.” Ze hoopt van harte wat de laatste jaren is opgebouwd met teammanagers Bert Siera, Gerard Hoogenboom en Jeroen van Zijp, verzorgster Jolanda Beharie, assistent trainer Patrick Kuipers en hersteltrainer Ton Zwagerman, met deze mensen ook gecontinueerd wordt. Het interview met Janet vindt plaats op 15 augustus. PSV, Feyenoord en AZ plaatsen zich Europees voor de Play-Offs. Janet en uw verslaggever krijgen er niets van mee. Wat Janet wel heeft gezien is de wedstrijd om de Supercup Liverpool – Chelsea. Voor het eerst geleid door een vrouwelijke scheidsrechter: Stéphanie Frappart, een kleine vrouw uit Frankrijk. Ze fluit feilloos, Stéphanie kan al die geblokte Engelse voetballers makkelijk aan, en dat in een wedstrijd van 120 minuten in Turkije en met strafschoppen als toetje. Janet zou ook graag meer vrouwen in de voetbalwereld willen zien.

Foto’s: Collectie Janet Griffioen, Gert Jan van Heyningen, J.P. Kranenburg

Actuele foto’s en scans: Judith Pecht.

Mia Hamm, de Held van Janet

Mariel Margaret (Mia) Hamm – Garciaparra (Selma, Alabama, 1972) speelde in 17 jaar 259 wedstrijden in het nationale elftal van de Verenigde Staten. Ze wordt beschouwd als “de beste voetballer van de VS ooit”. Op 15-jarige leeftijd ontdekt op de University of Carolina at Chapel Hill. Zij droeg de Amerikaanse vlag bij de afsluitende ceremonie van de Olympische Spelen van 2004; haar team pakte toen de gouden medaille.

,,Weet je, ik ben een fan van Mia Hamm, zij is een voorbeeld voor mij. Toen ik in USA woonde was zij levensgroot afgebeeld op Times Square in New York. Die heeft het gemaakt, dacht ik toen.”