In de voetballerij hebben we het altijd over het belang van groepsdynamiek, het met elkaar dingen voor elkaar krijgen, het Teambelang en dat het collectieve altijd boven het individuele belang gaat. Al deze zaken duiden mijns inziens ook op het belang van persoonlijke verhoudingen en contacten met elkaar. Hoe kun je anders samen iets bereiken? Ik werd dan ook uiterst negatief verrast door het bericht dat onze bondscoach, toch de belangrijkste en meest vooraanstaande coach van Nederland op dit moment, spelers die niet meegaan naar het EK per appje hiervan op de hoogte stelde. Spelers uit de door hem zelf samengestelde voorselectie van het Nederlands elftal. Spelers die hij waarschijnlijk wel persoonlijk opgebeld heeft toen hij hen daarvoor uitnodigde. Later bleek hij tijdens de persconferentie naar eigen zeggen ook nog eens niet helemaal scherp te zijn geweest toen hij speelminuten van spelers door elkaar haalde. Hij had de verkeerde kolom gelezen. Ik viel werkelijk van mijn stoel. Hoe bestaat dit? Met een appje iemand afserveren en niet scherp zijn bij de persconferentie als het gaat over de door hem geselecteerde spelers. Hoe is dat in Godsnaam mogelijk.
Als ik iets geleerd heb in de 37 jaar dat ik dit vak uitoefen, is het wel dat coach zijn iets meer vraagt dan training geven , wisselen en tijdens wedstrijden aanwijzingen geven . Met name in teamsporten is het omgaan met mensen, een vertrouwensband kweken, een band en een relatie aangaan minimaal zo belangrijk. People Management is een niet te onderschatten onderdeel van het vak. Als coach moet je een omgeving creëren waarin ieder teamlid zich intrinsiek optimaal gemotiveerd voelt om het uiterste uit zichzelf en belangrijker, uit het team lees selectie te halen. Ik wens hem veel succes als hij straks één van de geappte spelers alsnog moet oproepen door pak hem beet een Coronageval. Ook de handelswijze omtrent Jasper Cillissen en zijn positieve test getuigd niet van veel empathisch vermogen.
Coachen is niet alleen tactische kennis en inzicht hebben, coachen is het beïnvloeden van het voetbalgedrag van spelers. Veel beginnende coaches vertalen dat naar het opleggen van voetbalgedrag. Ikzelf heb dat ook veel gedaan, zaken opleggen aan spelers en dan verwachten dat het optimaal wordt uitgevoerd. In de loop der jaren, in mijn geval vele jaren, kom je erachter dat het zo niet werkt. Iemand kan pas optimaal presteren als hij zelf geloofd in hetgeen wat hij doet. Als hij er zelf volledig achterstaat. Zaken opleggen en voor andere bepalen is naar mijn mening niet de meest effectieve weg om te bewandelen als coach.
Leiding geven is wat anders dan leiding nemen. Bij leiding geven geef je ruimte en mogelijkheid aan andere om zich te ontplooien, zelf te ontdekken, plezier te beleven aan de in de speler aanwezige talenten, eigenaar te worden van en dus verantwoordelijk te worden voor de doelstelling. Bij leiding nemen trek je de verantwoording helemaal naar jezelf toe. Bepaal jij en de rest dient te volgen. Dat lijkt en is de gemakkelijkste weg maar brengt een team nooit tot het plafond van zijn kunnen. Zeker niet op langer termijn. Het is namelijk niet iets van henzelf. Je doet dan een soort aangeleerd kunstje. Coaches moeten spelers helpen in het maken van de juiste keuzes op het goede moment. Al die keuzes hebben ook nog eens invloed op het handelen van anderen. Mourinho heeft ooit gezegd: ” ik coach nooit een persoon maar altijd een team, zelfs als ik een speler coach, coach je in eigenlijk het team”.
Een ander belangrijk onderdeel van het coach-vak is het opbrengen van geduld. De tijd nemen voor het samen ontwikkelen van de voor het team beste manier van spelen en de daarbij horende verantwoordelijkheden is essentieel. Je kunt niet op basis van een training er van uitgaan dat het onder controle is en zeggen oké, laat maar zien in deze wedstrijd, we hebben er donderdag op getraind. Nee het ontwikkelen van een speelwijze met een team duurt lang, heel lang en soms te lang. Op zich heb ik persoonlijk niets tegen welk spelsysteem ook. Of het nu 1:4:4:3 is of 1:5:3:2 is, belangrijk is of het past bij de kwaliteiten van de spelersgroep. Maar elk systeem heeft tijd nodig om het als team met elkaar goed uit te voeren. Paar keer trainen, er goed over praten en dan verwachten dat het werkt lijkt mij wat opportuun. Het journaille en de 16 miljoen bondscoaches zullen ook geduld moeten opbrengen en e.e.a. de tijd moeten geven.
De speelwijze van Van Gaal op het WK 2014 werd aanvankelijk ook verguisd, tot er de finale mee werd gehaald. Overigens was de kwaliteit van spelers om het uit te voeren in die tijd mijns inziens wel hoger. Van Persie en Robben waren meesters in het bespelen van ruimtes achter de verdediging. Ik betwijfel of pak hem beet Depay dat ook zo kan. Ook de tegenstander bepaald voor een groot deel het succes ervan. Spanje bijvoorbeeld gaf wat meer ruimte om effectief om te schakelen dan Schotland. Op zich heeft de bondscoach gelijk als hij zegt dat je in het hedendaagse voetbal meer systemen moet kunnen spelen, de moeilijkheidsgraad daarvan is echter niet te onderschatten en het vereist heel veel intrinsieke motivatie van de spelers. Zij zullen 1000% achter de keuzes moeten staan. Ik hoop van harte dat het gaat lukken. De basis daarvoor is het overtuigen en beïnvloeden van de spelers, volledige commitment realiseren. Pas dan heeft het in mijn ogen kans van slagen. De kwaliteit van het peoples-management tot nu toe heeft bij mij echter nog niet bijgedragen tot een optimistisch gevoel.
De tweelingbroer van de bondscoach draagt daarnaast ook niet bij tot het creëren van rust rondom Frank de Boers functioneren. Hen kenbaar maken van zijn ambassadeurschap van het WK in Quatar is ook niet echt bevorderlijk. Zowel de inhoud als de timing van dit bericht zijn redelijk ondoordacht. Waarschijnlijk heeft hij ook in de verkeerde kolom gekeken, in dit geval waar het gaat om verongelukte bouwvakkers. De empathische kwaliteiten van de tweeling de Boer kunnen nog wel een boost gebruiken lijkt mij.
