Na afloop van de wedstrijd PSV-Ajax ging het bijna alleen nog maar over het opstootje tussen Denzel Dumfries en Dusan Tadic. De televisiekanalen, kranten, sportbladen en websites hadden het amper over de wedstrijd, die in zijn algemeenheid teleurstelde, maar alle aandacht ging uit naar het voorval tussen de aanvoerders.
Het gedrag van beide spelers was totaal respectloos en overschreed alle fatsoensnormen. Zowel het verbale gedrag als de ogenschijnlijke pogingen om elkaar ook fysiek te lijf te willen gaan, waren niet bepaald een goed voorbeeld voor de voetballiefhebber die deze wedstrijd via de televisie volgde. Helemaal niet voor de jeugdige kijkers. Beide spelers, notabene met een aanvoerdersband namens hun club, waren even helemaal vergeten dat zij een voorbeeld, of zelfs een idool, zijn voor veel jeugdspelers.
Helaas hebben we, zowel in eigen land als over de grenzen, de laatste tijd (te) veel voorbeelden gezien van spelers die de fatsoensnormen overschrijden en in sommige gevallen agressief gedrag laten zien.
Nog maar kort geleden stonden de (voetbal)kranten bol met foto’s van de confrontatie tussen Romelo Lukaku (Inter Milaan) en Zlatan Ibrahimovic (AC Milan). Beide spelers waren (nog niet eens zo lang geleden) teamgenoten van elkaar bij Manchester United maar stonden nu als kemphanen tegenover elkaar in de Milanese derby. Een discriminerende opmerking was de aanleiding om elkaar naar het leven te staan. De foto van beide heren, waar de agressie van af spatte, ging de hele wereld over.
De confrontatie tussen Oussame Tannane en scheidsrechter Jochem Kamphuis die plaatsvond tijdens de wedstrijd ADO-Vitesse overschreed eveneens alle fatsoensnormen. Tijdens de wedstrijd vond de getalenteerde middenvelder van Vitesse het nodig om scheidsrechter Jochem Kamphuis ‘aan te spreken’ op een, in zijn ogen verkeerde, beslissing. Met beide hoofden nagenoeg tegen elkaar stak hij een tirade af tegen de arbiter. Dit deed hij met een dusdanig volume dat hij tot op de Pier in Scheveningen (toch al gauw een kilometer of vier van het stadion) hoorbaar was. Kamphuis was mild en toonde hem geel waar rood ook op zijn plaats zou zijn geweest. Blijkbaar beschouwde Tannane dat als groen licht om Kamphuis bij het weglopen voor van alles en nog wat uit te maken, met een tweede gele kaart tot gevolg.
Het wordt kennelijk ook steeds meer gewoonte dat de scheidsrechter na een genomen beslissing bezoek van een aantal spelers krijgt. Vanuit alle hoeken van het veld verzamelen zich minimaal vijf á zes spelers om hem heen (en echt niet op een afstand van 1,5 meter) en protesteren driftig gebarend en luid schreeuwend tegen alles waar men maar tegen kan protesteren. Elke club heeft wel een aantal spelers die hier een handje van heeft. Als de scheidsrechter bij zijn genomen beslissing blijft, volgt er gedrag wat niet bepaald van fatsoen getuigt. Wegwerpgebaren, vaak vergezeld van een beledigende opmerking zijn het minste wat we dan zien en horen, veel respectlozer is het minzaam hoofdschuddend aan blijven kijken van de scheidsrechter. Het respect voor de leiding is op dat soort momenten ver te zoeken.
Daarentegen getuigt het ook niet van fatsoen om, zoals de trainer van PSV onlangs deed, de integriteit van de scheidsrechter publiekelijk in twijfel te trekken. Je mag dat natuurlijk best zo ervaren en een mening vormen over de man in kwestie, maar het is niet netjes of handig om dit op een persconferentie mede te delen.
Overigens zijn scheidsrechters ook niet altijd van onbesproken gedrag. Zo werd een Roemeense scheidsrechter onlangs voor het leven geroyeerd omdat hij bij een wedstrijd in de Champions Leage tussen Paris SG en Galatasaray een donkere assistent-trainer van de Turkse club voor ‘ zwarte’ uitmaakte.
Soms uiten spelers hun frustratie c.q. woede door het maken van een ‘pittige’ overtreding ook jegens de tegenstander; in de voetbalvolksmond ook wel bekend als ‘een bewussie’. De aanvoerder van Feyenoord staat er inmiddels om bekend dat hij tamelijk snel gefrustreerd raakt als het even niet lekker loopt. De afgelopen weken maakte hij om die reden een paar pittige overtredingen.
Waar hij om die reden onlangs in de bekerwedstrijd tegen Heerenveen met twee gele kaarten voortijdig het veld mocht verlaten, diende hij deze week ook het veld te ruimen. Dit keer omdat hij zichzelf bij het maken van de overtreding blesseerde. Een typisch voorbeeld van ‘boontje komt om zijn loontje’.
Maar hij maakt deze overtredingen tenminste openlijk en niet, zoals anderen, in het geniep, uit het zicht en achter de rug van de scheidsrechter. Dat betreft over het algemeen natrappen of smerige overtredingen die niet op een voetbalveld thuishoren. Probleem hierbij is dat, indien dit achter de rug van de scheidsrechter plaatsvindt en door hemzelf niet is waargenomen, spelers er, ondanks de rol van de VAR, mee wegkomen. Voorwaarde is dat de uitvoering van overtreding of natrappen niet al te hard/wild (buitensporig) uitgevoerd wordt. Afgelopen weekend speelde zo’n incident zich af tijdens PSV-Ajax, waarbij de ‘dader’, ook na het bestuderen van de beelden ongestraft bleef.
Steeds vaker worden we geconfronteerd met dit soort voorvallen. Na de wedstrijd staan spelers en trainers de pers te woord. Dankzij de communicatietraining weten ze exact wat ze wel en niet kunnen zeggen. Zij kiezen er in de persconferenties over het algemeen voor om geen commentaar op de leiding te geven. Helaas gebeurt dit veelal niet uit respect of fatsoen, maar meer uit angst voor maatregelen vanuit Zeist.
Vaak wordt teruggegrepen op een uitspraak van wijlen bondscoach Rinus Michels. ’In voetbal en oorlog is alles toegestaan’, sprak deze ooit. Het onbehoorlijke gedrag van spelers/trainers wordt vergoelijkt met de opmerking; ‘Voetbal is emotie’.
Dat is mij allebei te kort door de bocht. De scheidsrechter bepaalt de grens van het toelaatbare. De een is daarbij wat ruimhartiger (Nijhuis) dan de ander (Mulder). Ook het omgaan met emoties kent zijn grenzen en is geen vrijbrief tot ontoelaatbaar gedrag zoals schelden dreigen etc.
Al deze incidenten komen onze sport niet ten goede en om ze te voorkomen zouden de clubs naast de communicatietraining eens moeten overwegen om haar spelers en begeleiding agressie trainingen te laten volgen.
Want voor mij is het duidelijk dat (te) veel spelers over een kort lontje en lange tenen beschikken. Het zou ook voor het thuisfront prettiger zijn dat het juist andersom zou zijn……..
