Vorige keer heb ik het in deze column gehad over de noodzaak om standvastig te blijven als trainer. Om je vast te bijten in een visie en je zo min mogelijk te laten beïnvloeden door anderen. Waar ik het niet over heb gehad zijn de zaken van buitenaf waar je als trainer geen invloed op kunt uitoefenen. En die zijn er altijd en overal.
Als trainer van Quick Den Haag maakte ik een fantastische periode mee vlak voor de winterstop. 10 wedstrijden ongeslagen en het vertrouwen groeide met de minuut. De laatste competitie wedstrijd versloegen we het gerenommeerde Amsterdamse de Dijk met maar liefst 5-0. Frivool en sprankelend spelend. De winterstop kwam op het verkeerde moment dachten we. Iedereen wilde doorgaan. Vol zelfvertrouwen bezocht ik de kerstdiners en nieuwjaarsfestiviteiten. Op 2 januari speelde we tussendoor een meer dan prima wedstrijd tegen topklasser Kon.HFC (2-2).
Voor een trainingskamp vertrokken we naar het Spaanse Valencia. Er werd daar waanzinnig hard en goed getraind. Het vertrouwen groeide nog meer maar sloeg nooit door naar overmoed. Ideaal voor een team, het gaf een heerlijk gevoel. Terugkomend was de trainingsweek ook prima en zondags stond de wedstrijd tegen ADO’20 thuis op het programma. We gingen geconcentreerd en zelfverzekerd, maar zeker niet overmoedig de wedstrijd in. We kwamen echter nooit in ons spel. Speelde vlak, maakte persoonlijke fouten en verloren terecht. Psychisch was het contrast groot. Dit kwam onverwachts, dit paste niet bij het gevoel. Het voelde zelfs onrechtvaardig terwijl het gewoon terecht was.
De week daarop kon het recht gezet worden uit bij koploper Westlandia. We herstelden mentaal sterk en waren tegen Westlandia beter maar miste de kansen en verloren weer. Nu kregen we te maken met zaken van buitenaf waar je geen invloed op hebt, in dit geval de scheidsrechter. De man floot eigenlijk best goed maar maakte een paar voor ons cruciale beslissingen. Hij gaf een penalty aan Westlandia na een handsbal van Westlandia in onze 16 en wuifde 2 maal een zuivere handsbal in hun 16 weg. Vriend en vijand, alhoewel ik Westlandia niet als vijand zie, was het erover eens. Maar dat veranderde er niets aan. Ik ben netjes opgevoed en heb me ook als zodanig gedragen naar de scheidsrechter. De man heeft waarschijnlijk naar eer en geweten gehandeld maar had wat moeite met zijn waarnemingen.
Dit stuk gaat ook niet over het “onrecht” dat de arbitrage ons voetballers aandoet. Spelers en trainers maken meestal meer fouten tijdens een wedstrijd dan de leiding. Nee dit stuk gaat over het contrast. Over de snelheid waarmee je van de hemel naar de hel kunt in de (voetbal)sport. Over psychische effecten die dat teweeg brengt, over hoe betrekkelijk het begrip vorm is. Over hoe snel het (zelf)beeld van mensen kan veranderen. Eigenlijk over de psyche van de sporter.
Wat kun je er als trainer/coach aan doen als je in een negatievere periode terecht komt? Rustig blijven, hard werken, vertrouwen hebben en vooral, zoals ik in mijn vorige column beschreef, STANDVASTIG blijven. Maar eerlijk is eerlijk dat is niet altijd even gemakkelijk. De voetbalwereld is opportunistisch, wat de ene dag wit is, is de andere dag zwart. Dat geldt niet alleen voor supporters maar ook voor andere geledingen, de pers en ,wat voor trainers, het belangrijkste is; de spelers. Het individueel en collectief mentaal goed houden van een speler en ploeg krijgt een heel andere dimensie na een paar verliespotten. Spelers gaan opeens dingen weer anders zien, meestal vanuit een persoonlijk ipv collectief perspectief overigens. In een spiegel kijken is over het algemeen niet de sterkste eigenschap van mensen.
Hoe om te gaan met teleurstellingen, hoe beter om te gaan met druk, het vermogen te focussen, te concentreren en hoofdzaken te scheiden van bijzaken. Waar heb je wel invloed op en moet je dus energie in steken en waar heb je geen invloed op waardoor energie verspilde energie is. De technische, tactische en fysieke elementen binnen het voetbal zijn door en door ontwikkeld. Het mentale gedeelte is veelal nog onontgonnen gebied. Daar is waar nog de meeste winst is te behalen niet alleen bij spelers maar zeker ook bij trainers.
Trainers moeten in zo’n periode ook vol aan de bak. Ondanks alle invloeden de lange termijn visie bewaken, STANDVASTIG blijven en zich niet laten verleiden tot gekke bokkensprongen. Zowel spelers als trainers moeten zich dit realiseren om stappen vooruit te blijven maken. Voormalig Noordwijk coryfee Bram Meurs is de voortrekker op dit gebied in voetballand. Hij is bezig deze psychologie te vertalen naar voetbal en ook heel belangrijk, trainbaar te maken op het veld. De afstand tussen psychologie en voetbal te verkleinen. De angst ervoor van de conservatieve voetbalwereld te verkleinen. Ik ben overtuigd van de noodzaak hiervan. Ik wil trainers dan ook adviseren zich te verdiepen in deze materie. Voetbalpsychologie is geen eng “geitenwollensokken” begrip maar een noodzakelijk onderdeel van de training en opleiding binnen het voetballen om beter te worden.
https://leidenamateurvoetbal.nl/wp-admin/post.php?post=22554&action=edit (column ‘standvastig’ deel 1 om eventueel terug te lezen)
 (1).jpg)
