Bernard Kraan (MMO): De keeper riep: ‘Man, schiet niet zo hard, wil je me soms dood hebben?’

Oude clubheld: Bernard Kraan (MMO)

Van Johan Neeskens is bekend dat hij op één manier de strafschoppen nam: niet links of rechts in de hoek, nee: kei- en keihard door het midden. Altijd hetzelfde simpel lijkende patroon. Kanonkogels. Absoluut onhoudbaar. Bij Bernard Kraan leek het of hij granaten in zijn voetbalschoenen had verborgen. Zijn penalty’s konden alleen met gevaar voor eigen leven gestopt worden. Daar waagden keepers zich natuurlijk niet aan. De schoten ontploften tegen het net. Dat daar geen gaten in geboord werden, is jarenlang onderwerp van onderzoek geweest. Het bleef een raadsel.

‘Eenmaal moest een speler, na een vrije trap van mij, per brancard van het veld af,’ vertelt Bernard (77). ‘De bal, een vijfje, had toen nog een veter. Dat is al niet prettig. Het leer belandde keer op keer in het slootje naast het veld en was loodzwaar, niet te tillen. Na het fluitsignaal van de scheids, neem ik een aanloop en schiet. De speler kopt de bal weg, voorkomt daarmee een doelpunt, maar gaat tegen de vlakte en moet per brancard afgevoerd worden. Wat een verhaal, hè. Ben ik daar trots op? Nee, natuurlijk niet, de man had een hersenschudding.’

Het is vrijdagmiddag. De zon staat te stralen aan het firmament. De verslaggever van LeidenAmateurVoetbal rijdt, raampje open, luid zingend van Leiden naar Hoogmade. Hij kijkt naar links en rechts en ziet zwanen twee-aan-twee van elkaar genieten. Narcissen completeren het vrolijke voorjaarsbeeld. Het liedje waarmee hij medeweggebruikers hoopt te plezieren, is eenvoudig en passend bij het mooie moment: Ik voel de lente komen / ik voel het in mijn bloed / ik zie het aan de bomen / ik zet een roosje op mijn hoed. Gewapend met pen en papier stapt hij even later met verende tred het appartement van de MMO-veteraan binnen. Bernard Kraan. Er ontspint zich een gesprek dat nog uren had kunnen doorgaan. Maar de recorder is onverbiddelijk: vol is vol.

Blinde muur

Wanneer Bernard op 12-jarige leeftijd lid wordt van de in 1946 opgerichte voetbalvereniging MMO (Met Moeite Opgericht), kan hij al aardig voetballen. Achteraf: geen wonder. De uit de kluiten gewassen puber heeft dan al enige jaren ervaring in zijn bagage. Het spelletje heeft hij op straat geleerd. Met vriendjes ontelbare partijtjes gespeeld en wanneer hij alleen was, zocht Bernard de blinde muur, om de rubberen bal er vooral met het rechterbeen tegenaan te knallen. Vaak urenlang. Opvangen op de borst, links aannemen, rechts schieten, koppen. Op de muur heeft hij met drie krijtstrepen een doel getekend. MMO staat er. Daar moet de bal tussen.

‘Koppen,’ zegt Kraan, ‘daar ben ik heel sterk in geworden.’ Het klinkt zonder een schim van opschepperij. Hij constateert een feit. ‘Ik heb veel doelpunten gemaakt met mijn hoofd. Altijd gericht. Geplaatst. Kijken. Koppen. Met mijn voorhoofd.’ Kraan denkt na voor hij iets zegt, hij neemt de tijd, formuleert in korte, heldere zinnen. Wout Holverda? Wetenschappelijk is aangetoond dat zijn Alzheimer is veroorzaakt door het vele koppen. Bernard heeft er alles over gelezen, ook over de laboratoriumonderzoeken en de uitslag. Zijn conclusie: ‘Niet iedereen is hetzelfde.’ Dat is waar. Uitgepraat.

Bernard slaat zich niet op de borst over zijn harde schot. ‘Dat krijg je mee en dat heb ik verder ontwikkeld.’ Hij begrijpt nog steeds niet hoe het is gekomen, dat naarmate hij ouder werd, zijn linkerbeen zich meer en meer ontwikkelde. ‘Was rechts eerst mijn sterkste poot, nu kon ik er links ook aardig mee uit de voeten.’

Algemeen wist men dat Bernard de strafschoppen en vrije schoppen met rechts nam. Keepers doken automatisch naar ‘de hoek van Bernard’. Ze hadden echter geen schijn van kans. ‘Om kwaad bloed te zaaien’, ging Kraan ze ook met links nemen, keepers de verkeerde kant opsturend. Zo ook bij de vrije trappen. Omdat de Hoogmadenaar de vrije trappen met rechts zou nemen, werden de muurtjes zo opgetrokken dat het gevaar tot een minimum werd beperkt. ‘Dan schoot ik voor de verandering met links en krulde de bal tot hun verbazing totaal anders. Kijk, dat zijn leuke dingen.’

Voetballoopbaan van 50 jaar

Voetballen was zijn grote hobby. Hoewel liefde een juistere omschrijving is. Bernard ‘beleefde’ voetballen en zette er alles voor opzij. De enige manier om doelen te bereiken. Buiten het veld vond hij zichzelf enigszins schuchter. Binnen de lijnen werd hij de nietsontziende plaag voor menige tegenstander. Een grote mond heeft Kraan nooit gehad, nog niet trouwens. Zo’n manier van optreden dwingt respect af.

Even een zijsprongetje: Hij is nog steeds actief binnen MMO. Hoe te omschrijven wat hij precies doet, weet Bernard zelf niet. Haha. ‘Ik ben een soort van coördinator, ontvang scheidsrechters en in geval van commotie moet ik optreden.’ Een voorbeeld? ‘Wanneer tijdens de wedstrijd de muziek te hard staat, vraag ik dat zachter te zetten. Zoiets.’

Nog een voorbeeld? ‘Wanneer ergens iets uit de hand dreigt te lopen, wat zelden gebeurt, ga ik erop af en sus de zaak.’ Altijd rustig en met takt, zegt Frans Witteman, vriend en schrijver van het boek ‘Met Moeite Opgericht – 1946 – 2021 – 75 jaar’. Voetbalmaat en clubarchivaris Paul van der Wereld sluit zich daar bij aan. Bernard glimlacht. Waarom?

‘In ons gezin was ik de achtste van de veertien kinderen. Eigenlijk vijftien, maar een broertje is op 7-jarige leeftijd overleden.’ Zijn stem stokt, niet verder vragen. ‘Na de lagere school en na Ambachtsschool Don Bosco ging ik als timmerman aan het werk. Aan de hand van mijn vader solliciteerde ik bij Aannemer J.C. de Boer in Hazerswoude. Ik werd meteen aangenomen, omdat ik niet alleen maar samen met mijn vader kwam. Begrijp je? Dat zit wel goed, moet De Boer gedacht hebben.’ Hobby? Liefde? Passie is hét woord dat het beste past bij Bernard Kraan en voetbalclub MMO.

Inmiddels een Gouden Huwelijk en beide op weg naar Diamant. Hij is net 17 jaar wanneer hij zijn entree maakt in de hoofdmacht van de club. Op de kop af 18 jaar later stopt hij na 600 wedstrijden in het eerste. De laatste 11 jaar is hij de aanvoerder. Daarna speelt hij tot zijn 62^e in allerlei teams van MMO. Een voetbalcarrière van een halve eeuw. Over een staat van dienst gesproken. Dat is nog niet alles. Op 22-jarige leeftijd begint hij lijnen te kalken. Soms een tikkeltje scheef. Dat ontlokt de kreet: ‘Gisteravond te veel gezopen, Bernard?’

Hij doet dat 11 jaar. Hij is ook 22 jaar wanneer hij jeugdleider en jeugdtrainer wordt. Eerst van C, vervolgens van B en A. Dat doet hij ook 11 jaar, om dan toe te treden tot het bestuur. Van zijn 33^e tot zijn 53^ste, waarvan 18 jaar als wedstrijdsecretaris.

Tussendoor haalt Kraan zijn scheidsrechterdiploma en fluit tot zijn 50^ste op zaterdag. Bernard coacht het 2^e elftal (40 tot 45 jaar), traint van zijn 40^ste tot 66^e jaar de lagere senioren. ‘Toen de KNVB digitaal ging, moest er een wedstrijdcoördinator komen,’ vertelt hij. ‘Die taak vervul ik tot vandaag de dag.’ De club hoopt dat de gepensioneerde timmerman dat nog lang zal doen, aldus Joep van Rijn, de jeugdige voorzitter van MMO.

Talenten

‘MMO heeft goede voetballers voortgebracht,’ schrijft Frans Witteman in zijn uitstekend gedocumenteerde boek ’75 jaar MMO’. Maar liefst drie spelers verhuisden in 1962 naar UVS: George Jansen, Peter Witteman en Koos (Jack) van der Voorn die jarenlang op de televisie ‘Avro’s Sportpanorama’ presenteerde. Hun vertrek zorgde voor de nodige commotie binnen het dorp.

‘Er waren MMO-ers, klanten van bakker Van der Voorn en kruidenier Witteman, die boos waren dat ‘hun’ talenten naar een andere club gingen en om die reden geen boodschappen meer deden in de winkels van hun ouders.’ Nog steeds ligt de overgang van een MMO-er naar een andere club gevoelig. Die angst hoefden bestuur en aanhang te hebben voor Bernard. Eens MMO, altijd MMO, luidde zijn credo. Zijn naam ging wel door de voetbalwereld. Met name DOS in Utrecht, waar spits Tonny van der Linden de goalgetter was, toonde belangstelling voor de kopsterke Bernard.

‘Van der Linden werd ouder en minder scherp,’ herinnert Kraan zich. ‘Hij stond al een tijdje droog. Ja, dan wordt de club zenuwachtig. Ik ben daar toen niet op ingegaan. Ik had een goede baan en bij MMO was ik gelukkig.’ Henk van Goozen vertrok wel. In april 1978 speelde hij een testwedstrijd bij Feyenoord en werd gecontracteerd. Na jaren bij Feyenoord legde Excelsior hem vast. Daar speelde hij acht seizoenen, om zijn loopbaan als prof af te sluiten bij Heracles. Henk speelde in totaal 304 wedstrijden in het betaalde voetbal en scoorde als middenvelder 63 goals. Henk trouwde met Miranda Wolvers en woont met zijn gezin nog steeds in Almelo.

Aan trainer Piet Hagenaars bewaart Bernard goede herinneringen. Zijn aanpak week af van wat spelers normaal als oefenstof voorgeschoteld krijgen. ‘We zitten de avond voor een wedstrijd in café Doesbrug, drinken er een  paar biertjes, zegt Piet opeens: ‘Morgen winnen we met 4-0’. We nemen nog een paar biertjes en gaan naar huis. Wat denk je? We winnen niet met 4-0 maar met 10-0. Over voorbereiding gesproken.’

Dezelfde Hagenaars klaagde over de slechte trainingsopkomst. Soms kwamen er vier man, dan weer zes of acht. Bij MMO was trainen niet verplicht. Daar heeft Hagenaars een einde aan gemaakt. Er moest met directe ingang éénmaal per week worden getraind. En zo geschiedde. Toen Piet in 1968 MMO kampioen had gemaakt, kregen de selectiespelers allemaal een biefstuk van 250 gram.

Tegen DoCoS had de KNVB een scheidsrechter afgevaardigd die er die dag geen hout van maakte. ‘Hij floot voortdurend in ons voordeel. Dat lijkt leuk, maar is het niet. De man gaf ons een strafschop, ten onrechte. DoCoS boos. Ik ga naar de aanvoerder van DoCoS, geef hem een knipoog en schiet de bal naast. Opzettelijk. Het spelletje moet  wel sportief gespeeld worden.’

Keeper Jan ‘Ballie’ van Leeuwen had wel hoger kunnen komen. Een prima doelman die ook bij UVS onder de lat heeft gestaan, maar toch ook terugkeerde naar MMO. Bernard vertelt waarom: ‘Hier is het gezellig, gemoedelijk, altijd prettig publiek. Ons kent ons en geen paniek wanneer het tegenzit.’ Zoals nu. Zaterdag verloor MMO uit tegen Roodenburg (2-1). ‘Ik heb me erover verbaasd dat Hein Visser de wedstrijd floot, terwijl zoon Jelle bij ons stond te verdedigen.’

In 2017 verliep het seizoen ook niet over een leien dakje. MMO zou bij een volgende verloren wedstrijd degraderen naar de vierde klasse. In het Leidsch Dagblad van 3 april 2017 wordt Kraan aangehaald: ‘Onverstoorbaar doorgaan is één van de weinige zaken waar onze dorpsvereniging van oudsher in uitblinkt, met als strijdkreet ‘MMO gaat nooit verloren’.

Balen is anders dan wanhopen, dat doen wij hier nooit.’ Er gingen nog weleens verhalen dat tegenstanders van MMO in nachtelijke uren de doelen hadden verwijderd en de middenstip hadden uitgegraven. Klopt dat? ‘De geruchten misschien wel, maar ik heb het niet meegemaakt. Wel dat jongens van de tuinderijen boerenkolen hadden meegenomen en daarmee gingen gooien en voetballen. Bij het afscheid houdt Bernard Kraan de verslaggever nog even staande en zegt dan, kennelijk om mogelijke misverstanden te voorkomen, op ernstige toon: ‘MMO zit in mijn hart, al mijn hele leven.’ Dat is geen onthulling te noemen, dat werd de afgelopen uren wel duidelijk. Heel duidelijk.

Frans Witteman: Bernard Kraan, een clubicoon

‘Aan het verzoek om clubgenoot Bernard Kraan kort te karakteriseren voldoe ik met groot genoegen. Bernard komt uit een sterk geslacht en een sportieve familie. Zijn zussen waren goed in atletiek en handbal, zijn broers waren verdienstelijke voetballers. Maar Bernard stak er in de voetbalsport met kop en schouders duidelijk bovenuit. Voor een voetballer had Bernard een passende lengte en een krachtig lichaam. Naast goed kunnen koppen, een loepzuivere trap over afstand was verder zijn schotkracht legendarisch. Kregen wij in MMO 1 een vrije trap mee dan was Bernard vaak de juiste man achter de bal. En vaak knalde hij de leren bal snoeihard in de touwen. In zijn carrière op het middenveld van MMO was Bernard jarenlang de bepalende spelverdeler. Zijn kwaliteiten kwamen ook tot uitdrukking in zijn aanvoerderschap. Geen grote prater maar zeker een harde werker met een ijzersterke conditie. Hij was in de loop der jaren daarmee een voorbeeld voor vele medespelers. Daarnaast was Bernard een toonbeeld van sportiviteit. Om al die redenen is Bernard Kraan meer dan een clubheld: hij is een clubicoon.’

Karel Caron over Bernard Kraan, de biljarter

‘Toen Bernard Kraan zijn indrukwekkende voetbalcarrière bij MMO stopte was de  kans groot dat het zwarte gat er aan zat te komen. Gelukkig was hij bereid om enkele bestuurstaken bij MMO op zich te nemen, maar kennelijk gaf dat onvoldoende invulling aan de ontstane leegte. Hoe hij er toe is gekomen om zich te gaan verdiepen in de biljartsport is niet geheel duidelijk. Wel mag gezegd worden dat het in ieder geval met ballen heeft te maken en mogelijk in plaats van één nu lekker drie ballen, en nog apart gekleurd ook. Bernard was volgens de verhalen al een fanatieke biljarter geworden en net als het voetballen huldigde hij het standpunt: als je het doet, moet je het goed doen en het uiterste eruit halen. Toen er ook in Hoogmade een biljartclub werd opgericht (‘Dun Kijken’) was in het dorp bekend dat naast Jan Pouw ook Bernard Kraan een uitstekende biljarter was. Toen is het pas aangetreden bestuur met deze twee heren in gesprek gegaan met het verzoek: zouden jullie bereid willen zijn om de actieve biljarters van Hoogmade het spelletje enigszins bij te brengen? En natuurlijk zeiden de heren ‘ja’. Jan en Bernard hebben toen de taak van biljartbegeleider op zich genomen. Menig inwoner van Hoogmade is door de bezielende ondersteuning erg enthousiast geworden voor het  biljartspelletje. Het ging zelfs zo goed dat er door de grote toename een tweede biljarttafel moest worden aangeschaft. Jammer genoeg heeft tante Corona heel wat roet in het biljarteten gegooid. Want lange tijd was de zaal gesloten. Maar mondjesmaat kon er onlangs weer gestart worden en draait de club weer volledig. Door de enthousiaste begeleiding van Jan Pouw en Bernard Kraan neemt het ledental al weer aardig toe. Echter moet dat niet zo doorgroeien, want er is eigenlijk geen ruimte voor een derde tafel. Ach, het zou Hoogmade niet zijn wanneer er geen oplossing uit de hoge hoed wordt getoverd. Dus Bernard ga lekker door met het begeleiden, wie weet wordt de jeugd ook nog enthousiast en komt er over enkele jaren een Hoogmadese Ceulemans op de proppen.’

Paul van der Wereld over de zaterdag met Bernard Kraan

‘De rit heen en terug naar een uitwedstrijd van MMO verloopt altijd gezellig, alleen al met het doornemen van de doordeweekse wedstrijden CL, EL en competities. Aangekomen bij de tegenstander worden Bernard en ik ontvangen in de bestuurskamer en wordt er wat gepraat over het wel en wee bij de clubs die elkaar treffen. In de rust gaat het hoofdzakelijk over het spel in de eerste helft. Na de wedstrijd wordt natuurlijk het resultaat besproken  en wanneer de scheidsrechter is gearriveerd wordt hij aan de tand gevoeld over bepaalde beslissingen. Dit alles onder het genot van een hapje en een drankje. Alles bij elkaar is dit een leuke bezigheid op de zaterdag. De rit terug naar Hoogmade wordt ingezet met of zonder punten en spreken Bernard en ik af wie er de volgende keer rijdt.’

Buitenkans voor liefhebbers van sportboeken! Met dank aan MMO kan LeidenAmateurVoetbal 2 boeken over de historie van de club, geschreven door Frans Witteman,  als prijs van een quizje weggeven. Beantwoord de volgende vragen:

• Tot op welke leeftijd was Bernard Kraan actief voetballer?
• Hoeveel officiële wedstrijden speelde Bernard Kraan voor MMO 1?
• Hoeveel jaren trad Bernard Kraan op als aanvoerder van MMO 1?

De antwoorden zijn in de tekst van het interview te vinden.

Alle goede inzendingen gaan in de hoge hoed. ‘Notaris’ Hennie Kanbier zal de 2 winnaars ‘blind’ trekken. De boeken worden thuis bezorgd, de uitslag wordt vermeld op deze site. Inzendingen zijn mogelijk tot en met maandag 11 april a.s. Stuur de oplossing naar: [email protected], onder vermelding van je adres.

foto’s: Archief MMO en Frans Witteman, J.P. Kranenburg (†)

Actuele foto’s: Hennie Kanbier

Deze foto’s willen we de lezer ook niet onthouden natuurlijk: