Column: Girl Power

De KNVB heeft zich onlangs, samen met België en Duitsland, kandidaat gesteld voor de organisatie van het WK voor vrouwen 2027. Volgens Gijs de Jong biedt dit de organisatie van dit mondiale evenement veel mogelijkheden en hoopt de KNVB dat het zal leiden tot een toename van het aantal vrouwelijke coaches, scheidsrechters en bestuursleden. Geen rare gedachten want na het behalen van de Europese titel die de ‘leeuwinnen’ in eigen land was er een toename van het aantal vrouwelijke (jeugd)spelers waarneembaar. Een tendens die tot op heden nog steeds zichtbaar is.

Nog niet eens zo heel lang geleden waren meisjes binnen een voetbalclub een uitzondering en speelden zij hun wedstrijden samen met de jongens in gemengde teams en beschikten slechts enkele verenigingen over een ‘damesafdeling’ die in competitieverband kwam. Met de toename van vrouwelijke (jeugd)leden werden diverse veranderingen in gang gezet.

Binnen veel verenigingen is hierop gereageerd door teams met louter ‘meiden’ te formeren, die overigens nog wel uitkomen in gemengde competities. Ook het seniorenvoetbal heeft een vlucht genomen en in alle districten kan men op meerdere niveaus uitkomen met een ‘damesteam’, of zoals men zelf prefereert te zeggen een ‘vrouwenteam’.

De KNVB heeft, om de ontwikkeling van vrouwelijk voetbaltalenten te stimuleren, te faciliteren en te professionaliseren, zelfs een Eredivisie in het leven geroepen. Hierin mogen BVO’s, die aan strikte voorwaarden op het gebied van faciliteiten, gediplomeerde trainers en financiële middelen, moeten voldoen, uitkomen. Om de professionalisering te realiseren is onlangs Lucienne Reichardt (voormalig betaald voetbalspeelster) aangesteld als manager vrouwenvoetbal. De competitie heeft een hoofdsponsor (Azaron) en ESPN heeft de uitzendrechten aangekocht.

Het klinkt allemaal zeer voortvarend en professioneel, maar het enige dat achterblijft is een passende vergoeding voor de speelsters die in de Eredivisie uitkomen. Enkele weken geleden werd door hen aandacht gevraagd voor de achterblijvende vergoedingen die zij ontvangen voor hun inzet. Van hen wordt verwacht dat zij zich meerdere dagen per week optimaal beschikbaar houden voor de club voor het volgen van trainingen en wedstrijden. Hoewel zij uitkomen in een ‘professionele’ competitie zijn de vergoedingen zo laag dat speelsters naast het voetbal aangewezen zijn op het uitoefenen van een volledige baan.

Ik vond hun actie terecht en op zijn plaats, helemaal omdat zij echt niet het onderste uit de kan vroegen maar voorstelden om een vergoeding conform het minimumloon. Terecht wezen zij er op dat er in het amateurvoetbal (voor zover je daar van nog kan spreken) veel hogere vergoedingen werden betaald of waar spelers, zonder tegenprestatie te hoeven leveren, op de loonlijst van een sponsor worden geplaatst.

Bovenstaande is het slechts een van de voorbeelden waar vrouwen nog steeds niet serieus genomen worden. Ook de discussie die aan tafel bij Studio Voetbal ontstond toen Sherida Spitse haar ambitie om ooit trainer van Ajax te worden kenbaar maakte deed de tafelgasten verstijven. Pierre van Hooijdonk, ooit ambassadeur van het vrouwenvoetbal toen Nederland Europees Kampioen werd, kwam argumenten tekort om aan te geven dat dit onmogelijk zou zijn. De opmerking dat gelouterde spelers niets van haar aan zouden nemen omdat zij een vrouw was zette bij velen kwaad bloed. Ik vond het op zich al denigrerend om zo’n opmerking te maken, maar helemaal tegen iemand met de status van Spitse. Het was de spits van vv Stompetoren niet die daar haar ambities uitsprak maar een recordinternational (277 wedstrijden) van het Nederlands team die niet alleen een Europese titel heeft behaald maar ook op twee WK’s en op de Olympische Spelen is uitgekomen.

In het verleden was Sarina Wiegman (u weet wel die met Nederland en Engeland successen aaneen rijgt) assistent-trainer bij Sparta alvorens zij bondscoach werd. Geloof het of niet maar vanuit de spelers en staf klonken alleen maar complimenten over haar deskundigheid en tactisch inzicht. Op de EK en WK voor vrouwen valt het op dat de winnende landen vaak een vrouwelijke bondscoach hebben. Daarnaast bewijzen een aantal vrouwelijke coaches in de Duitse, Franse en Engelse competitie dat zij wel degelijk de trainer/manager van een profclub kunnen zijn.

Een ander voorbeeld is het achterblijven van het aantal vrouwelijke (assistent) scheidsrechters in het betaald voetbal. Zeist heeft voor hen, onder leiding van Kevin Blom, een begeleidingstraject opgesteld. Twee jaar gelden heeft dat er toe geleid dat Franca Overtoom als eerste vrouw als assistent-scheidsrechter in de eredivisie uitkwam. Tot op heden is zij de enige.

Het is nog geen enkele vrouw gelukt om als scheidsrechter in het betaald voetbal te debuteren. Een van de talenten die hier voor in aanmerking zou komen is Shona Shukrula. Zij komt uit in de tweede divisie maar haar inzet in het betaald voetbal beperkt zich echter tot de rol van ‘vierde man’.

Ook hier is men in het buitenland veel verder en durft men scheidsrechters niet alleen nationaal op het hoogste niveau in te zetten maar maken zij ook internationaal hun opwachting in het mannenvoetbal. Bibiane Steinhausen floot in Duitsland jarenlang in de Bundesliga en in Engeland debuteerde Rebecca Welch dit seizoen in de Premier League. De Française Stephanie Frappart behoeft geen betoog, die werd diverse malen aangesteld in de Champions League en floot op het laatste WK voor mannen een onberispelijke wedstrijd.

Dat de afgelopen decennia het aantal vrouwelijke bestuursleden in het amateurvoetbal toenam is bekend. Waar het aanvankelijk vaak ondersteunende functies waren wordt de rol van voorzitter steeds vaker door hen ingevuld. En het zijn echt niet alleen de kleine verenigingen waar een vrouw de scepter voert, neem ARC, een van de grootste clubs uit de regio, waar Irma Ligtvoet al enkele jaren de voorzittershamer hanteert.

Waar voetbal tot voor kort een echter mannenwereld was laten vrouwen zien dat wij niet meer om hen heen kunnen. Het aantal vrouwelijke spelers neemt toe, zij laten zich steeds duidelijker horen, leggen de lat voor zichzelf hoger, spreken hun ambities openlijk uit en nemen steeds vaker vooraanstaande functies in. In de volksmond heet dat ‘girl power’.