‘Keepers zijn egocentrische, rare kwasten’

Henk Heemskerk (80) woont 55 jaar in de Oegstgeestse Dorpsstraat, 48 jaar daarvan bestierden zijn 3 ½ jaar geleden overleden vrouw Wil en hij op huisnummer 85 een buurtwinkel, ze verkochten voornamelijk zuivelproducten. Eenzelfde aantal jaren trok Henk zelf onvermoeibaar door het dorp om zijn klanten te voorzien van boter, kaas, eieren, melk en frisdranken. In de annalen van het dorp staat hij vermeld als ‘de allerlaatste melkboer van Oegstgeest’. In zijn lange voetbalcarrière verdedigde Henk in ontelbare wedstrijden het doel van de in 1938 opgerichte rkvv UDO (Uithoudingsvermogen Door Oefening). In het zicht ligt het boekje, getiteld ‘Keepers zijn gek’.

Henk formuleert de aanwezigheid van de ècht laatste man van het elftal anders: ‘Keepers zijn egocentrische, rare kwasten.’ Dit interview, dat plaatsvindt in de met weelderige struiken gesierde tuin van Henk (‘Mijn paradijsje’), zou ook een andere, minstens zo pakkende kop hebben kunnen meekrijgen: ‘De latere tafeltennisgoeroe Gerard Bakker wilde mij bij DoCoS hebben.’

,,Ik ben rijk, zo immens rijk.”

De telg uit een gezin van zes kinderen – Henk en vijf zussen (‘ 2 Tweelingen’) – is veel meer dan de Henk die met de-liefde-van-zijn-leven een winkeltje uitbaatte, twee zonen met liefde opvoedde en een schat-van-een-man is voor 4 kleinkinderen en 1 achterkleinkind. ,,Zij zijn mijn basis”, vertelt hij. Menigmaal zal hij in de drie uur van onze samenscholing zeggen: ,,Ik ben rijk, zo immens rijk.” Met als aanvulling: ,,En dankbaar.” Vanuit Oegstgeest werd van verschillende voetbalkanten aangedrongen op een HELD!-verhaal, Henk Heemskerk in de schijnwerper.

Eenmaal werd er – humor! – aan toegevoegd, zeg maar gedreigd: ,,Wanneer dat niet gebeurt wil ik mijn € 10,00 terug en ben ik geen vriendje meer van jullie site.” Door Corona reisden de LAV-reporter en zijn fotograaf niet door Leiden en de regio. Ze hadden hunzelf een langdurige quarantaine opgelegd. Maar nu het duo Rutte/De Jonge de teugels enigszins heeft laten vieren, is de afspraak snel gemaakt. Henk heeft de ontmoeting op papier met zorg voorbereid, in belangrijkheid te vergelijken met het briefje dat assistent-bondscoach Dwight Lodeweges in november 2018 aan Ronald Koeman gaf, toen het Nederlands Elftal de boot dreigde in te gaan tegen Duitsland. De tactische meesterzet van Lodeweges (‘Zet Virgil van Dijk in de spits’) leidde tot een 2-2. Het briefje bracht tijdens een veiling van de Johan Cruijff Foundation € 35.000,00 op. Het bedrag is gebruikt voor Cruijff courts in Zuid-Afrika. Het schrijven van Henk gaat de archieven van LeidenAmateurVoetbal in; je weet maar nooit…

Op de fiets

UDO dus, de club, die fuseerde met vv Oegstgeest en samen als FC Oegstgeest (1200 leden) een gezonde toekomst is ingegaan. Dat de tijden veranderd zijn, hoeft niet beklemtoond te worden. Henk maakte al jong deel uit van de UDO-selectie, 16/17 jaar was hij. ,,Ik speelde in de hoogste jeugd, ja als keeper, en zat op de bank bij het 1ste”, zegt Henk, nadat hij zijn bezoek (‘Geweldig dat jullie er zijn’) heeft voorzien van gekoeld gemeentepils.

,,Na mijn eigen wedstrijd ging ik mee naar Stompwijk, Ter Aar, Hoogmade, enzovoorts. Op de fiets, tas met voetbalspullen op het stuur. Ja, op de fiets. Ik zat me bij thuis- en uitwedstrijden te verbijten en hoopte maar dat Bert Driessen, die ik voor mij had, geblesseerd zou uitvallen en ik kon invallen. Dat is ook menigmaal gebeurd.”

,,Houd het maar op ca 600, dan zit je safe.”

De lange, slanke Heemskerk, toen met ravenzwart haar en Elvis-bakkenbaarden, heerste in het doelgebied, de zestien meter behoorde hem toe, dat was zijn territorium, zijn domein. Kijk uit hè! Wat was je kracht? ,,Mijn handen…..” Hij steekt er twee op. Dat zijn geen fikken, geen jatten, maar met eelt overdekte kolenschoppen. Daar kun je beter niet tegenaan lopen. Wat is er met die pink? De negen vingers wijzen in de goede richting, de pink zoekt demonstratief en recalcitrant een andere kant op. ,,Die is ooit gebroken geweest”,  legt Heemskerk uit. ,,Ik naar de dokter, de pink moest in het gips. Maar dat liet ik niet doen, ik had die pink veel te hard nodig wanneer ik mijn klanten geld terug moest geven uit de tas die ik om mijn nek had hangen. Ik heb het maar met ‘we zien wel’ zo gelaten. Mooi verhaal, toch?” Heemskerk die echt niet weet hoeveel wedstrijden hij precies onder de lat heeft gestaan – en opmerkt: ,,Houd het maar op ca 600, dan zit je safe.” Heemskerk is tijdens zijn sportieve loopbaan nooit geblesseerd of ziek geweest, nooit één wedstrijd gemist (‘Een geschenk’). Malheur ging niet aan zijn deur aan de Dorpsstraat voorbij: ,,Toen ik 12 jaar geleden de knoop doorhakte en stopte met de winkel en de wijk, moest ik aan een nieuwe knie. Niet zo verwonderlijk, ik liep gemiddeld 40 kilometer per dag.” Een prachtig litteken van een centimeter of twaalf getuigt van een geslaagde  operatie.

Naar de kloten

Maar vanaf die tijd hoefde Henk ’s morgens niet meer om kwart over vijf op te staan en kaas en melk te bezorgen bij de kantine van de Marine. Hij viel in het bekende maar o zo vervelende zwarte gat. Hij verwoordt het heel duidelijk: ,,Ik was naar de kloten, maandenlang, mijn biologische klok was totaal van slag.” Hij nam pontificaal plaats in een fauteuil, keek naar buiten, werd chagrijnig tegen Wil en piekerde zich suf hoe weer plezier in het leven te krijgen. De oplossing? ,,Schilderen,”,  klinkt het dan, ik heb de hele buiten- en binnenboel geschilderd. Een enorme klus, heerlijk om te doen. Je reinste therapie, daarna was ik weer ’t ventje, ik kreeg weer zin in van alles.”

Het mooiste meisje

Uitbundig praat hij over het winkeltje en zijn vrouw, de stille kracht. ,,In het weekend en vaak ’s avonds ook werd er op het raam getikt, had men een fles melk nodig, blokjes kaas want er was opeens visite komen aanwaaien. Ik zei weleens gekscherend dat wij onderdeel uitmaakten van de 24 uurseconomie.” Op zondagavond werd er naar Studio Sport gekeken, om daarna samen met Wil de honderden boekjes van de klanten bij te werken. ,,In de boekjes stond wat er de week ervoor was gekocht, ik zette de bedragen erbij en Wil maakte sneller dan een computer dat kan, de optelling.”

In zijn jonge jaren ging Henk weleens een biertje drinken in Café Tetteroo aan de Haarlemmerstraat. ,,Daar kwamen vooral mensen die bij DoCoS voetbalden of supporters van de club waren. Tetteroo had een mooie dochter, Anneke, voor haar kwamen er natuurlijk ook jongens die een oogje op haar hadden.” Heemskerk trok op een dag de stoute schoenen aan en vroeg aan haar ouders of Anneke mee mocht naar het strand. Dat mocht, maar ze moest wel om 4 uur weer thuis zijn, dan werd het drukker in het café en moest ze meehelpen. ,,Ik nam haar heel stoer mee in een jeep, die had niemand, en bracht haar keurig op tijd thuis.”

,,Henny Stuifzand is met haar  getrouwd, een goeie vent, hij had charisma, ook op het veld.”

Tussen Anneke en Henk is het nooit iets geworden. ,,Henny Stuifzand is met haar  getrouwd, een goeie vent, hij had charisma, ook op het veld.” Henny is niet zo lang geleden gestorven. Helaas. In die tijd leerde Heemskerk ook Gerard Bakker kennen, de latere tafeltennisser en legendarische coach. ,,Gerard voetbalde bij DoCoS, hij vroeg mij bij DoCoS te komen spelen. Ik heb de overstap niet gemaakt.” Niet veel later – het gebeurde in het Anthonius Clubhuis waar je op zondagavond bij Henny Boes kon dansen –  staat de Oegstgeestenaar oog in oog met ‘het mooiste meisje van de wereld’. Hij stapt op haar af en zegt: ,,Jij wordt mijn vrouw, niet nu meteen, over 3 jaar.” Henk hield woord en Wil heeft al die tijd gewacht. En inderdaad, de  huwelijksklokken beierden en de Bruiloftmars werd geblazen. Het werd een Zwanenhuwelijk.

Touw trekken

Op 35-jarige leeftijd stopte de zuivelhandelaar met keepen, het was mooi geweest. Hij voelde er wel voor om af te bouwen. Op advies ging hij lager voetballen, als linksbuiten. De rechterknie deed pijn, vandaar. ,,Ik heb dat twee seizoenen volgehouden, ik was niet geschikt als buitenspeler, kwam ook snelheid te kort. Toen ben ik gestopt.” Echter niet met sporten. Henk richtte een touwtrekteam op, dat mede werd gesponsord door Uniekaas.

Er werd deelgenomen aan competities, in de zaal en op het veld. Met als hoogtepunt het zaalkampioenschap van Nederland. Henk legt uit: ,,Een touwtrekteam bestaat uit zes man, ze mogen bij elkaar maximaal 580 kilo wegen. Het kwam weleens voor dat wij 5 of 10 kilo te zwaar waren. Dan gingen wij ons in het zweet lopen om maar op het juiste gewicht uit te komen.” Geschiedenis maakten de stoere touwtrekkers tijdens 3 oktober in Leiden: ,,Als onderdeel van de viering van Leidens Ontzet organiseerde Joop Riethoven op de Garenmarkt het Touwtrek Kampioenschap van Leiden. In de finale moesten wij uitgerekend tegen de mannen van Joop trekken. Dat waren stuk-voor-stuk klerenkasten. Kansloos leken wij. Maar wij wonnen en kregen een beker zo groot als wij niet eerder hadden gezien. Ik zal hem  even halen.” En weg is Henk Heemskerk.

Ideeënmachine

Hij heeft op vele terreinen van zich doen spreken, Henk. Dik 35 jaar had hij zitting in het bestuur van IJsclub Oegstgeest; daar was hij ook baan- en ijsmeester. Hij kwam met voorkeurstemmen in de gemeenteraad (‘Politiek?

Een slangenkuil, gewetenloos moet je zijn’), zorgde met een grote bok voor spektakel tijdens de Kerstmarkt, verstopte 300+ Paaseieren en bezorgde daarmee het dorp een traditie, speelde tafeltennis, na het luiden van de Henk Heemskerkbel gaat de Avond4Daagse van start, haalt elk jaar de krant met de ‘1ste lammetjes’, met de eenmalige organisatie van Schijt je Rijk werd een  mooi bedrag bijeengebracht voor het UDO-complex, ging de boer op om geld bijeen te brengen voor een grotere ijshal in Leiden (‘Mislukt, een drama’) en liet hardlopers tijdens de Poldercross door modderslootjes ploeteren.

,De laatste 15 kilometer liep ik op klompen, boerenzakdoek om mijn nek en in een boerenkiel.”

Voor al die verdiensten ontving Henk Heemskerk als 1ste de Oegstgeestspeld, op de revers geprikt door wethouder Wendelien Tönjann. Genoeg? Niet genoeg? Op 45-jarige leeftijd nam hij deel aan de Marathon van New York (3.50.00 uur). Precies tien jaar later vloog hij weer de oceaan over, weer voor de ‘mooiste marathon ter wereld’: ,,De laatste 15 kilometer liep ik op klompen, boerenzakdoek om mijn nek en in een boerenkiel.”

Aan Minerva, de studentensoos aan de Breestraat leverde Henk eieren (‘Ik had 1500 kippen’), daar ontmoette hij Herman Brood die nieuw repertoire instudeerde. Meer dan 15 jaar bezorgde hij boter, kaas en eieren bij de bewoners van het woonwagenkamp (‘Wat waren die mensen hartelijk’). Nu is hij elke dag  een half uur actief in zijn sportkamer, volgestouwd met fitness-apparaten, hij roeit  bij een club in Warmond en een in Amsterdam (8 met stuurman).

Museumpje

Verder is Henk aan het nadenken over wat te doen met alles wat hij in zijn lange leven heeft verzameld. In Huize Heemskerk komt de bezoeker ogen te kort, er is ontzaglijk veel te bewonderen. Elk voorwerp heeft een verhaal, dat Henk meeslepend kan vertellen. Een museumpje zou een extra attractie voor Oegstgeest betekenen. Dat zijn zoons voetballen zal niemand verbazen, dat ook zijn kleinkinderen en – tot nu toe – enige achterkleinkind in zijn sportieve voetsporen zullen treden, staat onomstotelijk vast. Dan neemt hij een beeld (60 centimeter?) uit de etalage, koestert het, houdt het omhoog en zegt: ,,Ik ben goed opgevoed, ik ben Ajax-fan.”

Hoe zit het met die super-de-super-beker, ooit met 3 oktober gewonnen, waar is die? De LAV-auto staat voor de deur, Henk Heemskerk poseert als een volleerd model voor de camera’s van Johann Kranenburg. Hij wijst trots naar de glanzende trofee. ,,Groot, hè”, klinkt het overbodig . Mensen fietsen en lopen langs, ze groeten Henk allemaal. Het emotioneert hem: ,,Dat is mijn rijkdom… ik ben een zondagskind.”

Foto’s: Archief Henk Heemskerk e.a.

Scans en actuele foto’s: J.P. Kranenburg