Oude clubhelden: Koos Veefkind en Frans Heemskerk, iconen van UVS

,,Mijn vader was een grote man, breedgeschouderd, een markante figuur. In de oorlog ging hij naar boeren, voedsel en melk halen.” ‘Heb ik niet en krijg je niet’,  luidde vaak het antwoord. Bij zo’n reactie, zei mijn vader niets, maar haalde een klein blocnootje uit zijn zak en zei: ,,Dus, jij hebt niets voor mij? Ik zal dat noteren.” Daar schrok de boer van, bang voor de gevolgen van zijn weigering, ging naar binnen en gaf mijn vader boter, kaas en nog meer mee. Wat een verhaal, hè.” Koos Veefkind gaat weer zitten.

Frans Heemskerk vertelt dat hij aan het einde van de oorlog nog maar 49 kilo woog, een scharminkeltje. ,,Ik was bij een boerderij en vroeg de boerin om een glas melk. ,,Gewone melk is er niet, wel karnemelk.” Maar ik lustte geen karnemelk en zei dat ik de karnemelk mee naar huis zou nemen. ,,Jij bent een goed ventje, ik zal je een hele fles geven. Toen heb ik het glas karnemelk opgedronken, sindsdien drink ik niets anders meer.” Een ander keer werd ik aangehouden, weer had ik melk bij me. “Afgeven die melk,” werd er gesnauwd. Toen dacht ik: ik geen melk, jij ook geen melk en liet de fles prompt vallen.”

LeidenAmateurVoetbal (LAV) is op bezoek bij Frans Heemskerk, Simon van Meijgaarden, oud-UVS-speler, net als Koos en Frans, heeft Veefkind opgehaald en zo is het een heel gezelschap dat is samengekomen in de Merenwijk.

De poes Floris schijnt die drukte gewend te zijn, hij wandelt doodgemoedereerd rond en vlijt zich neer op het Perzisch tapijtje dat de antieke tafel in het midden van de gezellige  kamer siert. ‘Heren, heren, we vieren dit jaar wel 75 jaar bevrijding, maar dat onderwerp staat niet op de agenda. Voetbal is het enige punt dat wij vanmiddag bespreken en daar zullen wij alle tijd voor nodig hebben,’  roept de LAV-pennenlikker eenieder tot de orde. ,,Eerst koffie”,  vindt de gastheer. Veefkind wil het geurige bakkie graag zwart. ‘Zo zwart als je ziel?’ vraagt Frans. ‘Zo zwart heb je niet,’ antwoordt Koos gevat. Simon heeft voor de inwendige mens gezorgd, rijk met spijs gevulde koeken, dus kwaliteit.

Uit Vriendschap Saâm

Een in beton gegoten band met UVS, dat kan zonder een centje overdrijving worden gezegd: Frans Heemskerk (1926) en Koos Veefkind (1936) zijn meer dan 70 jaar lid van UVS. Over Uit Vriendschap Saâm gesproken. Tel daar ook nog eens de jaren lidmaatschap bij van de aangeschoven Simon van Meijgaarden, columnist van de blauw-witte website, zijn broers Bob en – de onlangs  overleden –  Aad, en we komen uit op het respectabele totaal van een paar 100 jaar.

Uitkijkend op het kabbelend water van de Zijl, vertellen Koos en Frans dat zij beiden op 8 mei 1948 lid van de club werden. Zij meldden zich die dag, los van elkaar, bij de legendarische secretaris Laman aan de statige Herengracht. De jongens kenden de procedure: ze moesten drie brieven van aanbeveling bij zich hebben om op de ledenlijst te worden geplaatst. Koos, die aan korfballen had geroken maar voor voetballen koos, weet nog dat hij bij Laman een broekje en een shirtje aanschafte voor drie gulden 50. ,,Ze hadden 2 maten bij UVS, te groot en te klein”, schatert hij. Niemand die daar moeilijk over deed, textiel was op de bon, dus schaars. Frans bleek sportief breder georiënteerd. Dat kwam door VTB, Veilingterreinse Boys. ,,Ik woonde in de Seringenstraat, evenals de familie Van Meijgaarden, over het spoor had je de Groente- en Fruitveiling. Jongens uit de buurt speelden daar, ik ook, we richtten een clubje op, VTB. We deden aan hardlopen, hoogspringen, verspringen en voetballen. Spelen in de opslag van de veiling deden wij het liefst. Daar lagen hooibalen, wel 20 meter hoog opgestapeld waarin wij hutten bouwden en in een loods stonden kisten, ook torenhoog. ’s Winters kon je er schaatsen tot ver in de polders.” Pa Heemskerk gaf niets om voetballen, hij vond het een “zelfmoordenaarssport”. Veefkind en Heemskerk hebben nooit met elkaar gevoetbald. Koos bleek een getalenteerde voetballer, die ontelbare wedstrijden in de hoofdmacht speelde. In tegenstelling tot Heemskerk die 1 – pak ‘m beet – 2 keer in het 1ste figureerde.

Debuut

Een mooie anekdote: ,,Ik ontving twee aanschrijvingen voor één zondag. Om 12.00 uur met het 4e thuis tegen Lugdunum 3 en als reserve om 15.00 uur in het 3e tegen ASC. Het werd een topdag.” Frans glundert, hij komt op stoom. Koos, Simon en de LAV-delegatie hangen aan zijn lippen. ,,Tegen Lugdunum scoorde ik vier maal. Snel fietste ik naar ASC en moest na de rust het veld in, Sjaak Waasdorp mocht gaan douchen. Ik schopte er twee in, 6 doelpunten op één dag. Daar keken bestuur en elftalcommissie van op. Prompt werd ik op mijn 21ste opgesteld in de hoofdmacht, uit tegen Scheveningen. Zit  je goed? Eerst nog koffie, jongens?” ‘Nee, nee, vertel verder, alsjeblieft’. Frans kent alle namen nog van de mannen van toen: Martin van Well (doel), Jan de Wolff (rechtsback), Joop Devilee (stopperspil), Ben van Duijl (linksback), Bas Wallaart (rechtshalf), Jacques Sloos (linkshalf), ‘quicksilver’ Cor Verhoogt (rechtsbuiten), Tonnie Kantebeen (rechtsbinnen), Frans (midvoor), Koos Fasel (linksbinnen) en Jan Blom (linksbuiten). Een dijk van een team.

Vervolgend: ,,Ik keek als debutant huizenhoog op tegen die spelers. Dat gevoel werd nog versterkt door Bas Wallaart. Hij tikte op mijn schouder en zei: ,,Ben jij onze nieuwe midvoor?” Ik kon het niet ontkennen. ,,Ik ben Wallaart, Bas Wallaart.” Of ik “meneer” tegen hem heb gezegd, weet ik niet meer. ’t Zou me niet verbaasd hebben.” De andere dag schreef het Leidsch Dagblad: ,,De nieuwe aanvalsleider, Heemskerk, bekoorde ons meer dan zijn voorgangers en na enige 2e klasse-routine opgedaan te hebben, zeker een aanwinst.” Er volgde nog één wedstrijd op het hoogste clubniveau, thuis tegen Vlaardingen (2-0), Frans scoorde het 1ste en enige doelpunt in de hoofdmacht, werd naar het 2e verwezen, bouwde zijn carrière af en stopte in 1971 als actief voetballer. Eén doelpunt is wat weinig om een plek te verwerven in de Topscorerslijst aller tijden UVS 1. Daar gaat  Gerard Desar triomfantelijk aan de leiding met 124 doelpunten. Koos staat op een alleszins degelijke plaats in de middenmoot, met 16 treffers. Onder hem onder meer Frans van der Zeeuw, Koos Fasel, Fred Filippo en Mat Kantebeen, krachten voor wie het publiek naar de Wassenaarseweg of Kikkerpolder kwam.

Geluksvogels

Wassenaarseweg. Koos heeft daar lang gebivakkeerd, 30 jaar assisteerde hij in de Kikkerpolder pachtbaas Verzijden in de kantine, met weekendomzetten van 10.000 gulden en meer. Dat bedrag werd al gauw gehaald met 6 tot 7000 mensen langs de lijn. Heemskerk treedt corrigerend op: Maak daar maar 4500 van. ,,Weet je nog, Frans, dat veld aan de Wassenaarseweg bolde nogal, 20 centimeter zelfs, je kon soms de bal niet meer zien. En weet je nog die kerel die op de lange zijde stiekem repen chocolade verkocht, 3 voor een kwartje? Dat wilde UVS niet hebben. Wanneer hij een bestuurslid zag aankomen,  zette hij het op een hollen.’ Hardlopen kon Frans Heemskerk als geen ander. Hij liep de 100 meter in 11.9, een prestatie waarmee je je nu nog kwalificeert voor het Nederlands kampioenschap. Hard lopen konden ze allemaal, weet Koos: ,,Wij liepen dikwijls 40 rondjes in de buurt. Doet niemand meer tegenwoordig.”

Het moet gezegd worden, Koos en Frans ogen niet als 80- en 90-jarigen. Frans wordt geschat op 20 jaar jonger en Koos kan ook als eind ’60-er, begin ’70-er door het leven. Beide heren hebben misschien een mankementje dat bij de leeftijd hoort, maar medicijnen slikken is er niet bij. Ze vinden zich “geluksvogels”, die klaar zijn voor het Walking Football. Of niet? Frans: ,,Man, ik ben blij dat ik kan lopen, met een stok.” Koos zou misschien nog overgehaald kunnen worden. ,,Nog koffie?” Nee, nee, praten. De vader van Koos was chauffeur bij de Eltax, hij heeft menigmaal de UVS-elite naar uitwedstrijden vervoerd. Frans is op sportgebied een “veelvraat”. Dat begon al bij VTB, waar een scala aan sporten werd beoefend. Later deed hij met UVS mee aan de estafetteloop Dwars door Leiden, in de winter ging hij skiën in Berbang (‘Dat is in Tirol, heb ik 40 jaar gedaan’) en in zijn vrije tijd speelde Frans klarinet en broer Joop trompet bij Muziekkorps T&D (Trouw en Durf), een orkest dat was samengesteld uit personeel van Tieleman & Dros, de conservenfabriek.

Veefkind was een goede voetballer, een rechtsbuiten met inzicht en snel als een hinde. Andere voetbalclubs wilden hem graag  inlijven. ‘Flip Massaar van LFC kwam bij ons aan de deur, hij beloofde mij een brommer wanneer ik zou overstappen naar de Kanaries. Heb ik niet gedaan. Er werd een leren bankstel en wasmachine aangeboden als ik van club wisselde en een keer zelfs een nieuwe keuken.’ Dan komt de naam van Van Weesel ter sprake, toentertijd bestuurslid en een trouwe UVS-sponsor, hij had een winkel in keukenapparatuur aan de Hoge Woerd. Toen Koos met zijn 11-tal kampioen werd, mochten alle spelers bij hem een gasstel uitzoeken, een 4-pitter.

Sterspelers

Koos en Frans zijn het er over eens dat UVS over grote voetballers beschikte. Maar wie toveren ze als beste uit de hoge hoed? In koor: ‘Hans van der Starp!’ Een klasbak, een complete voetballer, maar zonder ambitie: ,,Aan trainingen had hij een hekel, Hans rookte graag een peukie, op zaterdagavond dronk hij een paar pilsjes. Dat is niet de mentaliteit die nodig is om te presteren. Op het laatst was hij goed voor een halve wedstrijd, in de rust was hij conditioneel op.”

Voorzitter Wondergem, een autoriteit, sommigen vonden hem een “dictator”, een man met gezag. Koos: ,,Voor de wedstrijd kwam hij weleens de kleedkamer in en zei dan tegen 1 of 2 spelers: ,,Kleed je maar weer aan.” Hij wist dan dat die jongens hadden gestapt of niet getraind hadden. Op lijsten werd bijgehouden wie kwamen trainen, 2 maal per week, de namen werden dan aangevinkt. Niet op komen dagen? Dan sta je er naast. Koos en Frans geven hoog op van Siem Stokkel, Nederlands kampioen gewichtheffen, masseur bij UVS. Koos: ,,Ik voelde me op een zondagmorgen niet lekker, pijn in mijn rug. Ik belde Siem die zei naar hem toe te komen. Hij masseerde mij en ik was weer het ventje en kon ’s middags meespelen. Siem had gouden handen.”

De wedstrijd om de landstitel, daar worden de mannen ’s nachts nog weleens wakker van. Op 10 juli 1968 moest de beslissingswedstrijd om het landskampioenschap tegen DCG in Heemstede, de thuishaven van RCH, gespeeld worden. Er reden extra treinen en het aantal bussen met supporters was niet te tellen. Langs het veld meer dan 25.000 uitzinnige toeschouwers. Nu komt Simon van Meijgaarden in beeld, hij was er bij: ,,Ja, ik was er bij en ik was er niet bij.” Wat? ,,Het stond er rijen dik, mensen opeen gepakt, als sardientjes in een blik. Ik liep om het veld heen, op zoek waar ik me tussen de meute kon wringen. Dat is mij niet gelukt. De andere dag las ik het Leidsch Dagblad op welke schlemielige manier wij hadden verloren.” Het verslag was geschreven door Ruud Paauw. Met respect voor alle sportverslaggevers, maar Paauw was met voorsprong de beste sportjournalist. Persoonlijk door God naar de aarde gezonden om zijn zegenrijke werk op een verrukkelijke wijze te doen. Schlemielig vraagt nog om nadere uitleg. Simon: ,,UVS had de wedstrijd, dus ook de landstitel voor het grijpen. Het stond 1-1, het was wachten op de afmaker bijvoorbeeld door Gerard Desar of Sjoerd Teske, Leo Holl mocht ‘m er ook in knallen. Niet dus. Verdediger Bart Lardé, een rots in de branding, zelden op een fout te betrappen, speelde de bal te kort terug op doelman Wijnand Sloos. Het leer werd onderschept door DCG-spits Mulder, die doet wat van hem verlangd wordt: 1-2. UVS in zak en as. Dan is het misschien aardig dat de tegenstander zegt onverdiend gewonnen te hebben, maar daar koop je geen brood voor.”

Het gaat donkeren, de regen klettert tegen de ramen, binnen blijft het gezellig. Een tafereel uit een DE-koffie of Merci-commercial, lijkt het. Het “weet je nog?’ klinkt steeds weer. Weet je nog? In Terug naar Oegstgeest schrijft Johan Wolkers over de vrouwen met kinderwagens die hun mannen opwachten na een wedstrijd aan de Wassenaarseweg. Weet je nog? Voor het eerst kwam er bier in de kleedkamer van UVS. Wanneer: Tijdens een toernooi bij Schalke 04. Weet je nog? In de diensttijd van Koos speelde hij tegen Enschedese Boys met Abe Lenstra in hun gelederen. Weet je nog? Frans zwom in de Overdekte, de vroegere Mon Père Kerk aan de Haarlemmerstraat, met na afloop patat van De 3 Vissers, die “De 3 Slissers” werden genoemd. Weet je nog? Dat toernooi bij Ajax. De Amsterdammers zouden voor de 5e keer winnen en de wisselbeker definitief in hun bezit krijgen. Het ging mis: UVS won met 1-0 (een doelpunt van Koos).

Weet je nog? In 1944 werd Frans tijdens de hongerwinter ontslagen bij de Raad van Arbeid wegens onwettige afwezigheid. Een maand later werd hij weer aangenomen, hij was een geweldige ambtenaar. Weet je nog? Frans stond op de nominatie naar Indië uitgezonden te worden, deelnemen aan de politionele acties. Hij hoefde niet, bij de G had men al voldoende manschappen,  en hij was H. Heemskerk ontsprong de dans: Frans kon in Nederland blijven. Weet je nog? Toen Frans met pensioen ging werd hij Ridder in de Orde van Oranje Nassau, de versierselen werden opgespeld door toenmalig burgemeester Cees Goekoop. Reactie: ,,Verdomd, Frans, jij bent de enige Ridder binnen UVS. Ik zal voortaan voor jou salueren.”

Foto’s: archief UVS

Actuele foto’s: Johann Kranenburg

Met dank aan Simon van Meijgaarden