Oude clubhelden: Chiel Slierings

‘Een kleermaker kwam de maten voor ons scheidsrechters tenue opmeten’

Wanneer burgemeester Henri Lenferink je “een wereldreiziger” noemt en “een ambassadeur” voor de stad; Aad van der Luit, de bekendste Leidenaar na Rembrandt, in een van zijn prettig leesbare boekjes melding van je maakt als  “Pietje Precies“, die zich met hart en ziel inzet voor het “scheidsrechterij” en het Hare Majesteit Koningin Beatrix behaagt je te benoemen tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau, hebben we te maken met een Held die de schijnwerper dik verdient. Zijn naam? Chiel Slierings, getrouwd met voormalig korfbalster Rieneke, vader van twee in liefde verwekte, dus architectonisch geslaagde dochters, schoonzonen die in feite zonen zijn en 5 kleinkinderen die de herfst van het leven van zonnestralen voorzien. ,,Ik ben een gelukkig mens”,  zal de vitale 76’er de afvaardiging van LeidenAmateurVoetbal bij herhaling laten weten, heel bewust van zijn bevoorrechte positie.

,,Mijn voetbalcarrière is er niet een geworden om de vlag voor uit te hangen”,  vertelt Chiel in zijn gezellige doorzonwoning in de “ziekenhuiswijk’ van de Stevenshof. De straat waar Rieneke en hij wonen en de kinderen zijn opgegroeid is vernoemd naar een verpleegkundige die zich heeft onderscheiden in moeilijke tijden. ,,Ik was een jaar of 10 toen ik lid werd van Roodenburg. Op mijn 22ste ben ik gestopt. Ik moest een lelijke operatie ondergaan, waarvan ik volledig herstelde, maar waarna ik niet meer durfde te voetballen. Ik was een stevige speler, als opkomende middenvelder niet bang om de duels aan te gaan. Maar toen ik het ziekenhuis uitkwam, heb ik radicaal een punt achter het voetballen gezet.” Er moest afscheid genomen worden van jongens met wie je zo lekker had gespeeld. ,,Een paar namen? Piet van Hal, Joop Kastrop en Sam van Os, stuk voor stuk goede spelers. Trainer Cor van der Zeeuw heeft mij veel geleerd.” Roodenburg liet hem niet zo maar gaan. ‘Kun jij een wedstrijdje fluiten?’ werd er gevraagd, waarop Slierings ja zei, hij wilde wel bij het voetbal betrokken blijven. Niet wetende dat hij zo in de ban zou raken van het leiding geven in het veld en de zaal, dat hij een halve eeuw lang over het gras en de vloer zou draven en een ontelbaar aantal wedstrijden tot een goed einde zou brengen. Zijn eerste officiële wedstrijd als fluitist: Alphense Boys 5 – Altior 6 (‘Altijd lastig. Haha) op 31 oktober 1965.

Scheidsrechterij

Bij binnenkomst wijst hij op een kunstwerkje dat in de hal hangt, in april 2019 tijdens de Jubileumjaarvergadering uitgereikt door de Scheidsrechters Vereniging Leiden en Omgeving: ‘Uit erkentelijkheid voor het zeer vele bestuurs- en commissiewerk verricht voor de scheidsrechterij’. Fijn als je bij het scheiden van de markt nog zo gewaardeerd wordt. Chiel knikt en zegt: ,,Boven heb ik nog een stapeltje Ere-dit en Ere-dat liggen. Man, ik heb in zoveel commissies zitting gehad, vaak mijn nek uitgestoken en ook met ideeën gekomen om het scheidsrechterskorps op peil te houden.’ Van het laatste komt een bevestiging op papier op tafel, een knipsel uit Het Op Zondag van 24 oktober 2004.

De veel te vroeg overleden Wijnand Rijsdam (‘In menige voetbalvereniging wordt nog met plezier over hem gepraat’) en Chiel Slierings (“Jonge honden die de lach niet schuwen”, luidt de kop) vertellen over hun Talententraject. Ze begeleiden jeugdige scheidsrechters tussen de 16 en 21 jaar. Waarom deze exercitie?  ‘Het scheidsrechtersbestand moest blijvend op orde komen.’ Hoe? ‘Door deze gasten aandacht te geven, te volgen en achteraf te rapporteren wat ze goed gedaan hebben en wat verbetering verdient.’

Als je vroeger je diploma had gehaald en de wei werd ingestuurd, hoorde je soms jaren niet of nauwelijks iets van de KNVB. Daarom was het Masterplan van de KNVB voor Rijsdam en Slierings zo belangrijk om de leidsmannen enthousiast te houden en de continuïteit zo veel mogelijk te waarborgen. Dan rekent Chiel voor dat indertijd het aantal bondsarbiters van 15000 was teruggelopen naar pak weg 4500. De enorme terugloop van bondsscheidsrechters bracht de KNVB op het idee om meer aandacht te geven aan de clubscheidsrechters. Zo ontstond de slogan “Elke wedstrijd wordt geleid door een opgeleide scheidsrechter”. Sindsdien (2004) zijn er 25000 clubscheidsrechters opgeleid.

Politiefluit

Zijsprongetjes tijdens de interviews met een Held liggen voortdurend op de loer. Dat zorgt voor een levendig en vaak ook luidruchtig samenzijn. Terwijl Rieneke zit te kantklossen (“Dat is verrekte moeilijk, Rieneke zit nog steeds op  cursus”) en op de achtergrond kort-en-krachtig aanvult, zegt Chiel dat de COVS, nu Scheidsrechters Vereniging Leiden en Omstreken, veel voortreffelijk werk deed en doet. Hoe Piet van der Meer al tig-jaren de conditie op peil houdt, dat de scheidsrechtersclub arbiters van allure heeft voortgebracht, die op het hoogste niveau, ook in het buitenland, hebben “gewerkt”, Wim Schalks en Pieter Vink zijn daar aansprekende voorbeelden van. De nog jonge Allard Lindhout leidt elke week een wedstrijd in de Eredivisie, hij gaat nog een grootse toekomst tegemoet. Hoe was jij zelf als scheidsrechter? Geen reactie en dan: ‘Het antwoord laat ik liever aan een ander.’  Waar geen enkele scheidsrechter zonder kan is het fluitje. Slierings’  voorkeur ging uit naar Acme, 45 mm en met een koord, Thunderer. Dit type Acme wordt ook door de politie in New York gebruikt (“Survival-/alarmwhistle”), omdat deze fluit de veiligheid tijdens outdoor-activiteiten verhoogt. Slierings houdt het eenvoudiger: ,,Het geeft een klein scherp geluid, dat je bij essentiële spelmomenten extra kracht kan geven.” Om dan toch een tipje van de sluier over zijn wijze van fluiten op te lichten: ,,Ik floot met mate.” Wie zit te wachten op nog een advies van de ervaringsdeskundige, noteert: ‘Wees consequent in de wijze waarop je de wedstrijd leidt.’

Kleermaker

Chiel herinnert zich nog levendig dat de scheidsrechters trainden onder leiding van Cees van Britsum op het complex van LFC. Later verhuisden de mannen-in-het-zwart naar VTL om uiteindelijk definitief neer te strijken in Leiderdorp, waar ze een eigen honk met alles erop en eraan hebben, compleet met de trouwe gastvrouw Gerda. ,,Toen wij bij VTL bivakkeerden kwam er om de zoveel tijd een kleermaker. De man reisde aan uit Tilburg, hij kwam onze maten meten voor broekjes, shirts en witte kragen. Vooraf moest hij er wel van verzekerd zijn dat er een man of 10 aanwezig zouden zijn en ook zouden kopen. Gelijk had hij. Meestal kochten we meteen 2 stelletjes. In die tijd hadden de sportzaken niet zo’n collectie aan scheidsrechterskleding, soms helemaal niks. Er is veel veranderd: je kunt nu bij de sportzaken terecht of je koopt via internet. Wat er tegenwoordig voor scheidsrechters te koop is, je gelooft het niet, vooral van Adidas. Hoeveel wij voor het maatwerk betaalden? Dat weet ik echt niet meer. Al schiet je mij dood.” De legendarische Leo Horn, ondernemer in textiel, verscheen ook op het veld in speciaal voor hem vervaardigd tenue. ,,En Frans Derks”, vult Chiel aan. ,,Altijd keurig gekapt haar en een strak broekje, een echte showmaker én een uitstekende scheidsrechter. Mannen als Leo van der Kroft, Horn en Derks verstonden de taal van de voetballers, ze hadden nooit problemen.” Ook staan John Blankenstein en Ignace van Swieten hoog aangeschreven bij Chiel, hij roemt wat Blankenstein voor de acceptatie van homo’s in de sport heeft gedaan.

Commissie-tijger

De activiteiten van Feyenoord-supporter Chiel zijn niet onopgemerkt gebleven, ook niet in Zeist. ‘Hij had visie, hij had inzicht en bovenal was hij een goed bestuurder,’ zo motiveert de voetbalorganisatie waarom Slierings voor talrijke commissies werd gevraagd. Een kleine greep uit de hoge hoed: Lid Scheidsrechterscommissie Zaal KNVB afdeling Leiden – Secretaris Scheidsrechterscommissie KNVB, afdeling Leiden – Secretaris en 2e voorzitter Scheidsrechterscommissie veld KNVB – Lid Werkcommissie Scheidsrechterszaken (WCS) , later Districtscommissie Scheidsrechterszaken KNVB West II – Lid Arbitrage Werkgroep KNVB West II – Lid Arbitrage Werkroep KNVB West II –  1ste aanspreekpunt Rapportage en Kwaliteitsbewaking – Vervanger voorzitter Districtscommissie Scheidsrechterzaken (DCS)  bij vergaderingen hoofdcommissie Scheidsrechterszaken in Zeist -Voorzitter Werkcommissie Scheidsrechterszaken Veld KNVB West II – Voorzitter Bezwarencommissie KNVB West II – Deelnemer namens KNVB West II landelijke Klankbordwerkgroep ontwikkeling nieuwe rapportage te Zeist.

De lijst is langer te maken met bijvoorbeeld de met succes gevolgde cursus Rapporteur, Kwaliteitsbewaker Scheidsrechtersrapportage en het Certificaat Bijscholing Rapporteur. Het wekt geen verbazing dat de Stevenshofbewoner volop eremetaal ontving, zoals Lid van Verdienste COVS Leiden en KNVB, de Gouden Speld van de KNVB en de Speld bij 40 en 50 jaar COVS-lidmaatschap. Ieder “normaal” mens zou bij zo’n loopbaan en het aantal onderscheidingen met de borst vooruit lopen. Niet Chiel Slierings. Het is dat uw pennenlikker en fotograaf Johann Kranenburg aanhouden om hierover te praten en een blik te mogen werpen op de onderscheidingen.

Chiel vond het wel “leuk” voorzitter van commissies te zijn, want: ,,Her en der moest ik namens de KNVB een praatje houden, recepties bezoeken en spelden opprikken. Als voorzitter word je uitgenodigd voor leuke dingen.” Het is hem van harte gegund, als secretaris van commissies moest Chiel wel het werk doen, uitnodigingen versturen, vergaderingen notuleren, het tijdrovende papierwerk.

Naturalis

Toen Chiel Slierings leerling van de VGLO was, moest er aan de toekomst gedacht worden. De zoon van een vader die Café De Pelikaan (inderdaad, in de Pelikaanstraat, sinds lange tijd op de Middelstegracht) uitbaatte, wist Chiel totaal niet in welke richting hij het moest zoeken.

Hij solliciteerde bij het Rijksmuseum van Natuurlijke Historie (tegenwoordig Naturalis). Daar was de functie van leerling preparateur vacant. Met jasje en dasje toog hij daar aan het werk. Om nooit meer weg te gaan. ’s Avonds studeerde Chiel zich een slag in de rondte, onder meer bij Kennis is Macht (Kennissen is Macht”, zal hij later ervaren), behaalde elk diploma dat nodig was om uit te groeien tot Collectiebeheerder, een prachtige baan. Om zover te komen is een schat aan ervaring absolute noodzaak. Ongewervelde diersoorten (onder meer zeeanemonen, zeesterren en koralen) zijn Chiels specialiteit. Om al de kennis op te doen en verder uit te breiden was hij lid van het Naturalis Zeeteam, dat in vele delen van de wereld onderzoek deed. Er staan 10-tallen expedities op zijn naam. Hij dook in Indonesië, Funchal Madeira en andere schilderachtige plekken als Saba, de Azoren, Mauretanië, Kaap Verdië en de Seycellen. Als waardering voor zijn werk aan de collecties voor Naturalis en expedities zijn er dieren naar Slierings vernoemd, onder meer Alvania slieringsi (schelpdier) en Chromoephthtea slieringsi (zacht koraal).

Het wordt allemaal nog interessanter: Toen Slierings met pensioen ging, werd hij opgevolgd door Koos van Egmond, de doorgewinterde Lugdunummer, die tot dan op de “vissenafdeling” werkzaam was. Koos werd al een tijdje ingewerkt door Chiel, Koos en Chiel werden elkaars buddy bij het duiken. Ze hebben samen deel uitgemaakt van het Naturalis Zeeteam, doken 100-den keren en zo kon Van Egmond rimpelloos de plaats van de afzwaaiende Slierings innemen. Van Egmond, gebeld op zijn vakantieadres in Griekenland, zegt: ‘Het is fenomenaal zoals ik eerst met Chiel heb samengewerkt, later zijn functie heb overgenomen en… altijd een beroep op hem heb kunnen doen. Trouwens nog. Nee, ik heb Chiel nooit zien voetballen, wel heb ik hem beziggezien als scheidsrechter. Chiel is Chiel: altijd rustig, maar duidelijk.’

De bijna 3 uur bij Chiel Spierings zijn omgevlogen. Rieneke heeft de kantklosspullen opgeborgen en maakt aanstalten te vertrekken. ,,Ik ga ergens een stukje eten met een vriendin.” Maar wie zorgt er voor Chiel? Rieneke: ,,Chiel zorgt voor zichzelf, een boterham met een gebakken eitje.” Kan Chiel niet koken soms? Rieneke: ,,Hij kan uitstekend koken, we zouden samen een bistro kunnen beginnen… moeten we maar niet meer doen.” En weg is de liefde van Chiels leven. Chiel, we hebben nu 2 passies van je besproken: voetbal en het Rijksmuseum voor Natuurlijke Historie, nu Naturalis, wat is je 3e passie? ,,Mijn passie nummer één is mijn gezin, mijn vrouw, mijn kinderen en hun mannen en mijn kleinkinderen. Daarna volgt op afstand als 2 en 2A: Voetbal en mijn werk. Dat zal altijd zo blijven.” Dan komt hij tot een bekentenis: ,,Ken je de boeken van Jochem Myjer? Die prachtige verhalen over de Gorgels, van de vader die bij Naturalis werkt en zijn zoon na of voor sluitingstijd mee naar Naturalis neemt?

Zo is het ook een beetje met mij en mijn kleinkinderen. Mijn kleinkinderen hebben het museum bezocht en waren erg enthousiast. Timo en Branco, mijn 2 kleinzoons kwamen toen ze nog jong waren in mijn laboratorium bij Naturalis en dan pakte ik mijn binoculair en liet ze de wonderen van de natuur zien. Ademloos keken ze toe. Ja, ik ben mij ervan bewust een bevoorrecht mens te zijn.” Een dissonantje tot slot: Slierings, die  ruim 50 jaar bij het museum heeft gewerkt, betreurt het wel in hoge mate, dat hij helemaal niets gehoord heeft over de opening van het nieuwe Naturalis, eind augustus.

Foto’s: Collectie Chiel Slierings

Scans en actuele foto’s: J.P. Kranenburg