Wout Holverda: ,,Mijn sprongkracht was enorm”
Tijdens het 5e Event van Leidenamateurvoetbal.nl maakte Wout Holverda zijn opwachting, overigens was de ex-prof er vorig seizoen ook bij. In het team van gelegenheidscoach Alfons Groenendijk, geassisteerd door Patrick Heijmans, liet de enigszins buikige 58-jarige Leidenaar zien, dat hij aan snelheid heeft moeten inleveren. Daar tegenover kon volop genoten worden van zijn befaamde fluwelen pass, altijd op maat. ,,Ik heb een heerlijk voetbalmiddagje gehad bij jullie”, vertelt hij enkele dagen later in het verzorgingshuis in Leiden Zuid-West. ,, Ik heb veel voetbalvrienden ontmoet en zelf ook lekker een balletje getrapt.”
Voetbal was zijn lust en zijn leven en heeft Wout ook veel gebracht. Naast plezier ook misère. De Leidenaar dementeert en vertelt daar frank en vrij over. De sterke, altijd het doel zoekende, spits wijt deze malheur aan de niet meer te tellen malen dat hij tegen een bal heeft gekopt.
De onfortuinlijke bijna 60-er vertelt zelf het verhaal, zoals hij ook deed in RTL’s ‘Late Night’ en ‘De Wandeling’ (KRO/NCRV): ,,De ballen in mijn tijd waren van leer gemaakt, die zogen water op als een spons en werden daardoor steeds zwaarder, zeg maar loodzwaar. Die ballen kopte ik. Daarmee werd de basis gelegd voor de ziekte waaraan ik nu lijd, Alzheimer.” Neuroloog prof.dr. Philip Scheltens, directeur van het Alzheimercentrum van het VUmc in Amsterdam, voegt meerdere oorzaken toe die hebben geleid tot het euvel waaraan Wout lijdt: ,,In duels – en zeker op het niveau van Wout – gaat het er stevig aan toe. Er wordt niets ontziend gebeukt, er zijn botsingen en ellebogen worden vooral bij duels in de lucht tegen het hoofd geramd. Dat komt aan en kan hersenbeschadiging tot gevolg hebben, zoals bij Wout.”
In Nederland hebben 12-duizend mensen deze vorm van dementie. Tot deze groep behoren ook, aldus Wout, Ruud Geels (Feyenoord, Ajax, PSV, Club Brugge, Anderlecht, 5x topscorer van de Eredivisie) en (An)Ton Marijt (Noordwijk, Haarlem,De Graafschap, Sparta, Roda JC). Bij hen zou sprake zijn van een verzakte, naar achter geschoven schedel. Scheltens: ,,In de Verenigde Staten doet men onderzoek naar de risico’s van koppen. Het lijkt zo onschuldig.”
Timing
Met het voorhoofd kunnen de hardste ballen met kracht worden gekopt, het voorhoofd is als een muur. Maar mannen als Wout koppen niet louter en alleen met het voorhoofd. De ballen worden niet altijd op maat aangeleverd en dan ook via andere delen van het hoofd verwerkt, uit alle standen, zeg maar.
Dan moet Wout lachen en zegt: ,,In de tijd van mijn vader had je ook leren ballen, met een veter. Wanneer je zo’n bal wegkopte stonden de veters in je voorhoofd afgedrukt.”
Nauwelijks zeven jaar jong bracht pa Holverda zijn oogappel bij Roodenburg. ,,Mijn vader was LFC-er in hart en nieren, heeft daar ook heel lang gespeeld. Roodenburg was in de buurt van de Lusthoflaan waar ik ben geboren. Het lag voor de hand dat pa voor de blauwzwarten koos, hoefde zoonlief niet steeds weggebracht te worden naar de Boshuizerkade.”
Bij Roodenburg werd Wout gescout door Sparta. De snelheid viel op en bovenal zijn sprongkracht. Vaak sprong hij met zijn 1 meter 70 veel hoger dan de doelman of een boomlange verdediger. Hoe kon dat? Hoe kwam dat? ,,Timing”, klinkt het dan eenvoudig. ,,Je ziet de bal vertrekken, je bekijkt zijn snelheid en de afstand die hij moet afleggen. Daar anticipeer je op als spits.”
De kwikzilverige voetballer die ook als linksbuiten excelleerde heeft door zijn timing en sprongkracht menig doelpunt gemaakt. In het seizoen 1983/1984 zocht en vond hij 23 maal het net en werd door bondscoach Kees Rijvers geselecteerd voor de ontmoeting tegen Denemarken. Door het doelpuntrijke verloop van de wedstrijd – in het voordeel van Oranje – hoefde Rijvers hem niet als pinchhitter binnen de lijnen te brengen. Het werd overigens 6-0.
Kippenvel
In de zes jaar dat Wout op Het Kasteel zijn voetbalvaardigheden vertoonde droeg hij 136 maal het gestreepte shirt en zwarte broek van de Rotterdammers. Vervolgens werd hij getransfereerd naar Fortuna Sittard (3 jaar, 70 wedstrijden) en sloot zijn profcarrière af bij Haarlem (2 jaar, 16 wedstrijden). Hij woonde in Limbricht en kreeg daar dochter Melissa. Aan Sparta heeft Wout de allerbeste herinneringen. Daar werden vriendschappen voor het leven gesloten, met spelers en supporters.
Toen bekend werd dat hij niet alleen meer naar de wedstrijden kon komen, sloot de aanhang de rijen. Schema’s werden opgesteld om Wout te halen en weer thuis te brengen. Naar de uitwedstrijden gaat hij mee in de supportersbus. Wout heeft geen woorden voor wat Sparta voor hem doet. Dat ze hem niet vergeten, bezorgt hem ‘kippenvel’. Hij krijgt ook de ‘rillingen’ wanneer het publiek na het zingen van het clublied ‘Woutje Holverda’ scandeert! ,,Soms houd ik het niet meer droog”, bekent hij. Om dan op te merken: ,,Ja, inderdaad, mijn sprongkracht was enorm, soms leek het wel of ik vloog.”
Sekreetje
In het appartement van Wout ademt alles voetbal wat de klok slaat. Er hangen foto’s (van zijn ouders centraal op ooghoogte), affiches, grote krantenknipsels, vaantjes, speldjes en de shirts van de clubs waarvoor hij is uitgekomen. Alles heeft een verhaal. Verder heeft hij stapels voetbalboeken, het lijkt wel een bibliotheek. Wanneer de voormalige voetballer even niets te doen heeft, duikt hij in de kast, zoekt een boek en gaat lezen.
,,Lezen scherpt de geest”, doceert hij. ,,Dat is goed wanneer je dement aan het worden bent zoals ik. Ik puzzel ook veel. Dat alles werkt remmend voor de kwaal die ik heb.”
,,In de twaalf jaar dat ik in de eredivisie speelde was ik eigenlijk een iel mannetje, een lichtgewicht, ik had een wasbordje, nu een plumpudding, hahaha. Dus moest ik het van mijn snelheid hebben en van kleine pesterijen om mijn tegenstanders af te zeiken.’ Hij lacht: ,,Een sekreetje was ik. Wanneer de scheidsrechter niet keek haalde ik streken uit. Hoe mijn trainers dat vonden? Geweldig, vooral Barry Hughes, die altijd in was voor een geintje. Maar begrijp me goed: ik was ook een prooi voor de tegenpartij, ik moest mezelf wel beschermen.”
Bordeaux
De dag van Wout heeft structuur, dat moet wel in een verzorgingshuis met zoveel mensen. Wout staat op zodra de wekker rinkelt, dat is doorgaans tussen half 8 en 8 uur. Het ontmoet wordt gebracht. Hij eet bruine boterhammen, omdat witte ‘de maag niet vullen’.
Klokke 12 uur volgt in het restaurant de warme lunch en om 18 uur wordt er geklopt en weer boterhammen aangereikt. Tweemaal per week sport onze held. Dat gebeurt min of meer in clubverband. Ontmoeting Centrum Dementie (OCD) biedt het trappen van een balletje aan, een uurtje tennissen of een wandeling. Met zijn 58 jaar behoort Wout tot de jonge garde. Aan zijn vaste tafel schuift vaak een oudere, slechtziende man aan, voor wie Wout de aardappels en groente snijdt. Op zulke momenten ontpopt hij zich als een ‘mantelzorger’.
,,Het gaat er hier heel gemoedelijk aan toe”,meldt hij. ,,De verzorging is uitstekend.”
Voetbal, daar zijn we voor gekomen. Uit de talloze vaantjes blijkt dat Wout de wereld heeft gezien. ,,Dat klopt, met Sparta zijn we Europa in geweest en speelden tegen het Ierse Coloraine, het Oost-Duitse Carl Zeiss Jena en het Russische Spartak Moskou. We hebben gespeeld in Amerika, Canada en zelfs in Haïti. Ik heb de hele wereld gezien. Alleen China nog niet. Dat is trouwens een opkomend voetballand, wie weet is daar iets voor mij te doen”, schatert hij.
En dan na enig denken: ,,Dat ik dat allemaal met voetballen heb beleefd. Gaaf hoor. Dat overkomt niet iedereen.”
Is er ooit sprake van geweest in het buitenland te voetballen? ,,Ja zeker, een keer toonde Bordeaux belangstelling. Rob Jansen, mijn zaakwaarnemer, kon mij daarheen brengen. Hebben wij – mijn toenmalige vrouw en ik – niet gedaan. De reden? Die Fransen verrotten het om Engels te praten.”
Sportbedrijf
Wout Holverda houdt nog steeds van het spelletje. De Europese Kampioenschappen volgt hij op de voet, wanneer zoon Robin zijn partijtjes blies in het eerste van Leidsche Boys, was papa daarbij aanwezig. Een tijdje heeft Wout de jeugd van GHC getraind. Dat werd geen succes: ,,Ik miste de winnersmentaliteit.” En legt dan uit: ,,Ik heb altijd profvoetballer willen worden, in de Eredivisie moest en zou ik spelen. Door daar alles voor opzij te zetten, is mij dat gelukt. Zo’n mentaliteit verwacht ik ook van jeugdige voetballers.”
Toen hij na zijn voetballoopbaan weer een baan moest zoeken, belandde Wout bij het gemeentelijk Sportbedrijf. ’s Winters was hij in de sporthallen te vinden en ’s zomers in de zwembaden. ,,Ik werd ambtenaar, dat beviel mij wel. Ik stond vanuit mijn baan aan de wieg van ZZ Leiden Basketbal. Ben ik best trots op.”
Vanwege zijn Alzheimer moest Wout de baan laten varen. Steeds minder kunnen onthouden maakte het functioneren onmogelijk. Sinds die tijd is het er niet beter op geworden. Vooral het korte geheugen laat hem in de steek. Elke afspraak of iedere boodschap moet Wout opschrijven, anders vergeet hij het. ,,Het is vervelend, het is rot en irritant”,laat hij weten. ,,En het wordt niet beter.”
Dat laatste is maar de vraag. Wout hinkt op twee gedachten: Bij herhaling zegt hij ‘de strijd aan te gaan en die te zullen winnen’; op mindere momenten denkt en zegt hij: ,,Het gaat bergafwaarts.” De vechter die Holverda zegt te zijn legt zich niet bij de huidige feiten meer. ,,Natuurlijk, ik blijf knokken.”
David Loggie, Nico Jalink, Henk Dirven, Arjan van der Laan, Adri van Tiggelen, Michael Renfurm, Gerard en Dennis de Nooijer en Peter Houtman, wat hebben deze namen met Wout Holverda gemeen? Ze droegen allen het Sparta-tenue en zijn daar nog steeds trots.
Als ‘The Legends’ van Sparta spelen deze mannen nog regelmatig een wedstrijd. Voor het goede doel, evenals Lucky Ajax onder aanvoering van Sjaak Swart en de ‘Oude Knarren’ van Feyenoord. The Legends zijn ooit opgezet door de Engelse Sparta-trainer Dennis Neville, voortgezet door Pim Visser en Gerrie ter Horst, en nu geregisseerd door Gerrit de Bruin, Hans Hazebroek en…. Wout Holverda.
Goede doelen, welke bij voorbeeld? Kika, Kinderen Kankervrij, antwoordt Wout. Of zoals vorig jaar bij Rijnsburgse Boys tegen Lucky Ajax voor Alzheimer Nederland. Mooiste doelpunt? ,,Scoren in De Kuip bij Feyenoord.” Fraaiste rugnummer? ,,Vijftien, dat was mijn rugnummer in 1984 bij het Nederlandse Elftal.”Jouw hardste pegel? ,,Die ging met een vaart van 130 kilometer, daar heb ik een beker voor gekregen.”Alzheimer? ,,Een sluipmoordenaar, waar nog geen medicijn tegen is.’ Jouw motto? ,,Blijf strijdbaar, altijd.”
Holverda was er afgelopen zaterdag bij en dat deed ook de redactie deugd. Eerder in de week belden we de oud-Spartaan. ,,Wout, kom je ook zaterdag? Er is een voetbalfestijn bij FC Rijnland.” Wout is een beetje overdonderd en stelt wat vragen. Vervolgens geeft hij aan dat hij er dolgraag bij is. ,,Leidenamateurvoetbal, een mooi cluppie liefhebbers, man. Maar kunnen jullie me wel halen en brengen.”
,,Tuurlijk, Wout. Geen probleem.”
,,Maar eh, ik mag toch ook wel effies mee ballen?”
Tuurlijk, Wout. Geen probleem.”
 (1).jpg)
