Gerard van der Hoeven (SJZ): ,,Mijn ouders hebben mij nooit zien voetballen”
Gerard van der Hoeven is een uitstekend gastheer. Hij schenkt een geurige koffie en biedt er een plakje cake bij aan: ,,Mijn vrouw Ria zou gezegd hebben: ‘Wie is er dood’? Cake wordt nog altijd met eeuwig afscheid geassocieerd.” Fotograaf Johann Kranenburg – altijd trekkerig – vraagt en krijgt twee plakjes cake en twee zakjes suiker. Op bezoek bij Gerard van der Hoeven (69). Voor de enkeling die het nog niet weet: hij is van voetbalclub Sint Jan Zoeterwoude (SJZ) en woont aan ’t Watertje, misschien wel – met voorsprong – het meest pittoreske plekje van de Randstad. De malse regen nodigt uit om in de door Ria met kennis en kunde (“En liefde”) bijgehouden tuin, met echt gras, plaats te nemen voor een goed gesprek. De fotograaf maakt bezwaar (‘De camera kan niet tegen die spetters’) en democraten als uw reporter en de geïnterviewde zijn, wordt de gang naar binnen gemaakt. ‘Een foto is immers 1000 woorden,’ mompelt Johan pesterig.
Collectie sportboeken
Vraag niet hoe het komt, maar de Elfstedentocht van 1986 komt binnen geschaatst. Gerard heeft daaraan deelgenomen; 33 jaar later kan hij daar nog vol vuur over praten en zich haarfijn elk detail van de “dodenrit” herinneren. Is er nog iemand die gelooft zonder te zien? Nee. Gerard haast zich daarom het Kruisje en de stempelkaart aan het geïmponeerde tweetal te laten zien. Hij leunt achterover en wacht op de juichende reacties. Het blijft bij aaahs en ohhhs, ook goed. ,,Ik vertrok ‘s morgens om half acht en kwam enkele minuten voor middernacht binnen. Uitgeteld. Volkomen stuk. Niet aanspreekbaar.” De man die zichzelf ‘geen schaatser’ vindt, was weer ‘helemaal bij de mensen’ toen enkele dagen later de 25 schaatsers tellende Zoeterwoudse delegatie aan de Noord Aa door de sportwethouder werd gehuldigd.
,,Ik ben aan het opruimen”, verandert hij moeiteloos van onderwerp. ,,Boven stonden 45 dozen met complete jaargangen van VI, mijn kinderen wilden het niet hebben. Het is nog moeilijk liefhebbers voor deze VI’s te vinden.” Dan vertelt hij dat zijn zonen Guus (35), Wouter (39) en Maarten (41) ook geen interesse hebben in zijn oeverloze collectie sportboeken, dus heeft Gerard sorteringen gemaakt om die aan te bieden aan winkels gespecialiseerd in ramsj en 2e hands. ,,Uiteraard doe ik niet alles weg. Mijn verzameling boeken over Feyenoord en de Elfstedentocht blijven in de boekenkast. Die zijn me echt te dierbaar. Ook een aantal boeken met bijzondere herinneringen blijf ik koesteren. Dan gaat het om mijn allereerste sportboek Voetballen doe je zo, in 1956 geschreven door Abe Lenstra en Mysterieuze krachten in de sport (1941) van Joris van den Bergh en toenmalig KNVB-voorzitter Karel Lotsy.”
De 1ste druk van deze boeken zijn antiquarisch en brengen interessante bedragen op. Maar Van der Hoeven verkoopt ze niet! De stellingen waarop de boeken, jaargangen (onder meer Hard Gras), plakboeken, posters (ook op kamermuurformaat) en alle bijna 2100 clubbladen van SJZ staan, kraken onder het gewicht van al het papier. Van alle voetballers van SJZ – vanaf de oprichting in 1945 – maakt Van der Hoeven profielen: geboortedatum, wanneer was het debuut in SJZ 1, op welke positie werd er gespeeld, het aantal competitiewedstrijden en tegen welke tegenstanders, het aantal doelpunten en tegen welke club werd gescoord en verder bijzonderheden als een hattrick, een kampioenschap enzovoort. Kortom, een SJZ-voetbalpaspoort, dat spelers meekrijgen wanneer de actieve voetbalcarrière wordt beëindigd.
Een klus? ,,Ja en nee. Ja, want het kost tijd en je moet een strak ritme aanhouden. Op de wedstrijddag werk ik alle gegevens bij, vroeger handgeschreven in een schrift – uiteraard heb ik die nog – en nu al jaren op de computer. Nee, ik vind het geen klus en vooral leuk om te doen. Zo heb ik een aardig archief opgebouwd. En daar kan ik nu regelmatig uit putten.”
Gerard laat het SJZ-voetbalpaspoort zien van Peter Bos. Hij is recordhouder als het gaat om het aantal competitiewedstrijden in SJZ 1. Precies 414 wedstrijden en 40 doelpunten. Een prachtige herinnering aan mooie tijden, waarmee goede sier gemaakt kan worden bij familie en vrienden. ,,En vooral kleinkinderen”, voegt Gerard daaraan toe.
Verzamelaar
,,Nog een koffie”, vraagt Gerard. ,,Koffie en soep moeten heet zijn, zei mijn vader altijd, en gelijk heeft hij.” Terwijl hij de dampende kopjes op tafel zet, een smakelijke Rondo offreert, vertelt hij over Ven Vreeswijk – “van de klompenmaker”- hij is tegen de negentig jaar en de oudste nog in leven zijnde oud-speler van SJZ 1. Ven speelde 138 maal in het eerste elftal en was goed voor 56 doelpunten.
Gerard van der Hoeven, in het gemoedelijke dorp bekend als Boedie en “de zoon van de slager”, wat hij overigens zelf niet is geworden, blijkt alles te verzamelen wat er maar te verzamelen valt waar het SJZ betreft. Verder heeft hij een diepe interesse in voetbal (natuurlijk), wielrennen (‘De Acht van Chaam is voor mij het meest tot de verbeelding sprekende wielerevenement, vind ik. Ik heb daar handtekeningen verzameld van de grootste renners uit de jaren zestig en zeventig’) en – zoals inmiddels bekend: schaatsen. De verzamelwoede rond deze drie sporten is inspiratie geweest voor een hommage aan Gerards vrouw Ria: De vrouw van een verzamelaar verdient een onderscheiding voor verdraagbaarheid. Daar moet een onderscheiding van komen, dat een ereplaats in Huize Van der Hoeven krijgt, naast het Kruisje van de Elfstedentocht. Dan brengt Van der Hoeven een paar schoenen op die bij ouderen onder onze websitebezoekers direct herkend zullen worden en voor een traan zullen zorgen: bruine voetbalschoenen: ,,Deze waren van Piet Westhof van Scheepswerf Westhof, ooit actief hier aan het begin van de Dorpsstraat ter hoogte van ’t Watertje. De schoenen zijn van eind jaren ’40, vorige eeuw. Kijk die stalen noppen eens. Prachtig hè! Dat is andere koek dan die gekleurde lichtgewicht schoentjes van tegenwoordig. Bemodderde veters? Niks aan doen. Ik heb ook Piets complete tenue van toen gekregen. Wat zijn we daar blij mee. Het hele spul wordt volgend jaar tentoongesteld.” Volgend jaar? ,,Ja, 21 september 2020 bestaat SJZ 75 jaar. Dat gaat uitgebreid en uitbundig gevierd worden. Met een tentoonstelling, waar de schoenen en het tenue van Piet Westhof prominent getoond zullen worden. En ook de eerste trainingsveldverlichting van SJZ die op de Loethe stond is dan te zien.”
Een heuse Feestcommissie is de festiviteiten al aan het voorbereiden. De aftrap van het Jubileumjaar is begin januari 2020. Tijdens de Nieuwjaarsreceptie wordt het Jubileummagazine officieel gepresenteerd.
Debuut in SJZ 1 op 69 (!) jarige leeftijd
Kunnen we het nu even hebben over Gerards talenten op de groene mat? Daar is Van der Hoeven kort over: ,,Ik heb altijd op een buitengewoon laag niveau gespeeld. Voor selectievoetbal was ik niet in de wieg gelegd. Hoger dan het 5e ben ik niet gekomen. Niet erg, hoor. Het ging mij om het plezier.”
Hij aarzelt en bekent dan dat hij ‘één keer in een competitiewedstrijd in het 1ste heeft gespeeld’. Dat vraagt om uitleg. ,,Ik debuteerde op 19 mei 2019 op 69 jarige leeftijd in het 1ste elftal”, schatert hij. ,,Dat ging zo: enkele jaren geleden, tijdens een veiling van SJZ, was er een kavel: debuteren in het eerste elftal. Die moest en zou ik binnenhalen. Het werd een prijsopdrijvend gevecht met nog iemand – ik noem geen naam – die daar ook op zat te spinzen. 50, 60, 70… 100 euro, werd er geroepen, ik daar overheen. Al moet het 300 euro worden, dacht ik. Uiteindelijk werd er afgehamerd op 130 euro, ik had de kavel.”
De laatste wedstrijd van de afgelopen competitie en ook de laatste 90 minuten die SJZ op zondag speelde (SJZ IS op zaterdag gaan voetballen), was tegen Graaf Willem II VAC. Er stond niet veel meer op het spel. In overleg met de trainer en de scheidsrechter – ook de trainer van de tegenpartij was op de hoogte – werd afgesproken dat Gerard de laatste vijf minuten zou invallen. En zo geschiedde: ,,Zoon Guus, die tegen Graaf Willem II VAC zijn 291ste en tevens laatste competitiewedstrijd in SJZ 1 speelde, ging het veld af. Ik kwam voor hem in de plaats, had 2x balcontact, waarvan 1 een terugspeelbal op de keeper. Na afloop kreeg ik complimenten. ,,Foutloos gespeeld, Gerard.” Ja, ik vind het wel mooi, onze drie zonen hebben in het eerste elftal gespeeld. In het archief zit een overzicht van vaders en zonen die in SJZ 1 hebben gespeeld. De zonen traden dan altijd in de voetsporen van hun pa, in mijn geval is het andersom.”
De wedstrijdbal van de laatste wedstrijd op zondag was na afloop nergens te vinden.Van der Hoeven: ,,Ik heb maar gemeld dat die na het laatste fluitsignaal direct in het archief is opgeborgen. Volgend jaar bij de tentoonstelling komt die bal weer tevoorschijn.”
Een levenlang lid
Een minimale en beetje schamele recensie over de voetbalcapaciteiten van de doorgewinterde Zoeterwoudenaar. Vertel wat meer, Gerard: ,,Ik werd op mijn 12e lid van SJZ, ging van aspiranten tot en met A-junioren en daarna over naar de senioren. Ik heb overal en nergens gestaan, het maakte me niet uit. Hoewel ik als rechtsbuiten het best uit de voeten kon. Mijn zoons waren sowieso veel beter dan ik. Centrale verdedigers, die hun mannetjes stonden. Guus speelde tot en met vorig seizoen in het 1ste, Wouter tot een paar jaar geleden, al draafde hij in het afgelopen seizoen onverwacht nog een paar keer op en speelde zo exact evenveel competitiewedstrijden in SJZ 1 als zijn jongere broer Guus: beide 291. Oudste zoon Maarten heeft één cap. Hij studeerde na de middelbare school in Rotterdam en is uitgevlogen.”
De kracht van een “dorpsclub als SJZ”, vindt Gerard het feit dat je je medespelers van haver tot gort kent. Geen wonder in zo’n kleine gemeenschap. ,,Je bent met gelijkgestemden, die best een pittig potje willen voetballen. Ik heb gespeeld met jongens als Leo Mooijman, Jan Lelieveld en Albert Bosman. Jongens die ook de selectie hebben gehaald en een flink aantal wedstrijden in het eerste elftal hebben gespeeld.”
’Geen Paardekoopers? ,,Ja Cees, ik weet dat jij familiebanden met de Paardekoopers hebt, baas Cor van de Noordbuurtseweg en baas Piet van de Miening. Nou, geen enkele Paardekooper van jullie tak heeft ooit in het eerste gevoetbald. Effe kijken, de naam Van der Van der Hoeven komt 12 keer voor in het clubarchief met inmiddels 382 namen van spelers die vanaf 1945 tot en met afgelopen seizoen het shirt van SJZ 1 droegen.”
Andere tijden
Van der Hoeven staat nu vrijwel altijd langs de lijn bij zijn kleinzoon Stijn die in Voorschoten woont en bij Voorschoten ’97 speelt. Van der Hoeven is wel trots op Stijn: ,,Hij is 8 jaar en ik vind het wel mooi om die spelertjes bezig te zien. Hij is een ADO-fan terwijl zijn vader en opa echte Feyenoord-fans zijn. Hoe dat kan? De vader van zijn vriend Rafaël heeft banden met ADO en heel vaak mag Stijn mee. Hij is zelfs al meerdere keren aan de hand van een ADO-speler het veld opgegaan. Zelfs in uitwedstrijden, zoals bij PEC Zwolle en NAC. Dat zijn wel ervaringen voor zo’n joch.”
The Shoes
Is SJZ nog altijd een 100 procent katholieke club, waar alleen katholieken lid van kunnen worden? ,,Nee, die tijd is allang voorbij, dat geldt ook voor DoCoS en Meerburg. Nu spreek je van heel andere tijden. Vroeger konden jongens als Jan en Henk van Versteegen, je weet wel, van The Shoes, geen lid worden, ze waren niet katholiek. In die tijd waren de burgemeester, de dokter en de pastoor nog de notabelen van het dorp. Wat zij zeiden, zou en moest als het ware gebeuren. Je moet alles in de tijd zien. Mijn vader en moeder hebben mij nooit zien spelen, daar klaagde je niet over. We hadden een slagerij, mijn ouders waren dag en nacht in touw. Ik reed bestellingen op zo’n transportfiets, daar kreeg ik niets voor. Ik hoorde dat te doen. Er was geen discussie over. Punt uit. Wanneer er op zondag vanuit de Weipoort werd gebeld dat tante Truus opeens op visite kwam, of wij even een onsje ham kwamen brengen, dan deed je dat. Je wilde geen klant verliezen.”
Universiteit
Nog een prachtig verhaal tot slot: ,,Ik speaker al zo’n 25 jaar, daar stop ik mee nu SJZ op zaterdag gaat spelen. Dat lijkt mij een goed moment. Maar luister. Toen DOSR eens op bezoek kwam, zag ik Hennie du Prie, een oude schoolmaat, het clubhuis binnen komen. Ik verwelkomde het publiek en noemde de namen van de spelers van beide elftallen. Een bijzonder woord van welkom had ik voor de verbouwereerde Hennie du Prie. ,,Beste mensen, Hennie du Prie en ik hebben in Leiden gestudeerd aan de Titus Brandsma-ULO. Volgens Hennie staan de letter ULO voor Universiteit Leiden en Omstreken”. Iedereen plat van het lachen.
Mooi Zoeterwoude
Bij de rode LAV-auto vertelt Gerard nog even snel hoe hij een paar betonpalen die als afrastering rond het veld stonden wist te reserveren voor het archief toen in 2008 het natuurgras op sportpark Haasbroek moest wijken voor kunstgras. ,,Het zijn palen met een prachtig verhaal, hoe die palen zijn vervaardigd. Volgend jaar worden de palen tentoongesteld, uiteraard, met een beschrijving van het verhaal er achter.”
Van der Hoeven was kortstondig vicevoorzitter van SJZ, voorzitter van IJsclub Zoeterwoude (in 1895 opgericht in Café Ruimzicht, later café Aniba, toen nog Leiden) en voorzitter van Wielercomité Zoeterwoude. Hij houdt niet van stilzitten. Sinds juni 2015 is hij voorzitter van Oud Zoeterwoude, de stichting die het verleden van Zoeterwoude levend houdt. ,,Blijf je opwinden”, luidt zijn devies. ,,Anders dut je in.” Daarom trimt hij ook op vrijdagavond bij SJZ en fietst Gerard elke dag 10 kilometer.
Wanneer hij dan nog vertelt dat de Weipoort en de Hel zoveel schoons te zien geven en Gerards handtekeningenboekje uitpuilt van de grote namen (onder anderen Anquetil, Merckx, Gimondi, Janssen, Zoetemelk, Karstens) sluiten Johan en ik zich aan bij Gerards laatste woorden op deze regenachtige morgen: ,Ach, heer Cees en heer Johann, het zijn leuke dingen en vooral prachtige herinneringen aan vervlogen tijden.”
Foto’s: Collectie Gerard van der Hoeven, Jaap van Dijk (Saddi), Dirk van Schie en Peter Versluijs.
Actuele foto’s: J.P. Kranenburg
